- -
- 100%
- +
– Mały nasz przyjaciel mógłby nam przeszkadzać. Czy nie byłoby więc lepiej zostawić go tutaj?
Już ciotka miała się temu oprzeć, gdy dla ułatwienia rzeczy oświadczyłem, że z miłą chęcią zostanę. Zostałem i, wróciwszy do gabinetu prawnika, usiadłem na zajmowanym przedtem krzesełku, czekając cierpliwie ich powrotu.
Krzesło to stało jak raz naprzeciw wąskiego przejścia zakończonego wpół okrągłą komnatą i zobaczyłem wyglądającą z niej przez okno twarz Uriaha. Teraz, odwiódłszy kuca do stajni, siedział naprzeciw mnie za stołem, na którym piętrzyły się papiery. Przepisywał coś właśnie, a chociaż twarzą zwrócony był do mnie, sądziłem, że jest zajęty pisaniem i nie zważa na mnie wcale, dopiero po niejakim czasie dostrzegłem jego zaczerwienione, do słońc zarumienionych podobne oczy podnoszące się na mnie co chwila znad papierów. Próżno starałem się uchylić, przestawiałem krzesło i wpatrywałem się w wiszącą na ścianie mapę, przeglądałem dzienniki, spojrzenie oczu tych pociągało mnie i odwracając się, dostrzegłem je wlepione we mnie, podnoszące się na mnie lub dopiero co odwracające się ode mnie.
Nareszcie i po długiej nieobecności ciotka moja i prawnik wrócili, niezupełnie zadowoleni z wycieczki. Szkole wprawdzie ciotka nic nie miała do zarzucenia, lecz żaden ze zwiedzonych dla umieszczenia mnie domów nie zadowolił jej wymagań.
– Prawdziwa bieda, Trot – mówiła. – Sama nie wiem doprawdy, co począć.
– Bieda – wtrącił pan Wickfield – ale mam na to radę.
– Jaką? – spytała.
– Pozostawić go tymczasem u mnie. Spokojne to dziecko nie będzie mi przeszkadzało, a dom mój odpowiedni jest dla nauki, cichy, spokojny i niemal tak obszerny jak klasztor. Zostaw go tu pani.
Projekt ten podobał się widocznie ciotce, wahała się jednak przez delikatność zapewne.
– Zgódź się pani – nalegał prawnik – nie ma innego jak na teraz wyjścia, zresztą umowa czasowa i jeśli nam wzajemnie okaże się niedogodna, znajdziemy coś stosowniejszego, na teraz najlepiej byłoby pozostawić go tutaj.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
1
mamka – kobieta wynajmowana do wykarmienia piersią noworodka (niemowlęcia). [przypis edytorski]
2
mię – daw. forma zaimka osobowego w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; dziś jednolita forma: mnie. [przypis edytorski]
3
nieosobliwy (daw.) – nieszczególny, nie najlepszy. [przypis edytorski]
4
bynajmniej – wcale; jak najmniej. [przypis edytorski]
5
w czepku urodzony – powiedzenie odnoszące się do rzadkich wypadków, kiedy dziecko rodzi się wraz z workiem owodniowym (lub tylko z fragmentem błony okrywającej głowę); w jęz. pol. przen. wyrażenie oznacza „urodzony pod szczęśliwą gwiazdą”, „od urodzenia mający wyjątkowe szczęście w życiu”; odpowiednikiem po ang. jest idiom „born with a silver spoon in one’s mouth”, w tekście oryg. jednak pojawia się dosł. „born with a caul”; cały akapit stanowi żartobliwą grę (w tł. pol. nabierającą dodatkowych znaczeń) z tym wyrażeniem: dziecko rodzi się w świecie, gdzie wszystko jest na sprzedaż i podlega ścisłej wycenie oraz mechanizmom rynkowym. [przypis edytorski]
6
dostawać – tu: wydobywać, wyjmować. [przypis edytorski]
7
wypadkiem (daw.) – przypadkowo. [przypis edytorski]
8
Saracen – Maur; przen. też: poganin, niewierny; w europejskich sztukach wizualnych popularny motyw orientalny. [przypis edytorski]
9
żeś musiała – inaczej: że musiałaś (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
10
zdejm – dziś: zdejmij. [przypis edytorski]
11
notabene (z łac. nota bene: zwróć dobrze uwagę) – tu w znaczeniu: zresztą. [przypis edytorski]
12
rozbujały – dziś: bujający się, rozbujany. [przypis edytorski]
13
odkądśmy tu zamieszkali – inaczej: że odkąd tu zamieszkaliśmy (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
14
nie marudźże – konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
15
takeśmy się pobrali – inaczej: tak się pobraliśmy (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
16
nader – nadzwyczaj; bardzo. [przypis edytorski]
17
dopiero com zstąpił – inaczej: dopiero co zstąpiłem (przykład konstrukcji zdaniowej z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
18
kartacz (z niem. Kartätsche) – tu: pocisk; daw. pocisk artyleryjski o charakterystycznej budowie: w lekkiej obudowie kryjący do kilkuset tzw. lotek (początkowo były to niewielkie kamienie, później pociski ołowiane), co powodowało, że podczas strzału obudowa pękała, a lotki siały spustoszenie wśród piechoty przeciwnika na dość dużym obszarze; kartaczy używano od połowy XV w. do XIX w.; w literaturze polskiej znajduje się opis wybuchu kartacza zapisany został m.in. w Reducie Ordona Mickiewicza. [przypis edytorski]
19
katedra świętego Pawła (ang. St Paul’s Cathedral) – trzecia co do wielkości największa katedra na świecie (po Bazylice św. Piotra w Rzymie i katedrze w Lourdes); jedna z najbardziej charakterystycznych budowli Londynu; w dzisiejszej swej postaci, świątyni w stylu barokowo-klasycystycznym, na planie krzyża, zwieńczonej monumentalną kopułą o średnicy 50 m. została wzniesiona w 1710 r. wg projektu Christophera Wrena na miejscu staroż. świątyni rzym. i normandzkiej katedry zniszczonej podczas pożaru miasta w 1666 r. [przypis edytorski]
20
zwykła była tracić – forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, ponawianej; dziś tylko: traciła. [przypis edytorski]
21
mię – daw. forma zaimka osobowego w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; dziś jednolita forma: mnie. [przypis edytorski]
22
wwieść (daw.) – wprowadzić. [przypis edytorski]
23
mię – daw. forma zaimka osobowego w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; dziś jednolita forma: mnie. [przypis edytorski]
24
jakeśmy się (…) przypatrywali – inaczej: jak się przypatrywaliśmy (konstrukcja zdaniowa z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
25
mamże – konstrukcja z partykułą pytającą; inaczej: czy mam, czyż mam. [przypis edytorski]
26
okres czasu – błąd logiczny i stylistyczny; dziś popr.: czas a. okres; „(…) po tak długim czasie”. [przypis edytorski]
27
mię – daw. forma zaimka osobowego w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; dziś jednolita forma: mnie. [przypis edytorski]
28
bynajmniej – wcale (dosł.: jak najmniej). [przypis edytorski]
29
tyleśmy razy zbaczali – inaczej: tyle razy zbaczaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
30
Abraham – biblijny patriarcha, ojciec narodu żydowskiego (hebr. znaczenie jego imienia to: „ojciec narodów”); swego długo wyczekiwanego syna Izaaka był gotów złożyć w ofierze Bogu na górze Moria (wg tradycji utożsamianej późn. ze wzgórzem świątynnym w Jerozolimie), lecz dawszy dowód swej wiary i bojaźni bożej (hebr. Akeda: „związanie”, „ofiarowanie”), został w ostatniej chwili powstrzymany od tego przez anioła, wysłannika Jahwe. [przypis edytorski]
31
Izaak – postać biblijna, syn Abrahama, ojciec Ezawa i Jakuba. [przypis edytorski]
32
Daniel – postać biblijna występująca w Ks. Daniela i Ks. Machabejskiej Starego Testamentu; prorok na dworze babilońskim (króla Nabuchodonozora) i perskim (królowie Dariusz i Cyrus) w VII/VI w. p.n.e., słynący przede wszystkim z umiejętności tłumaczenia snów i wizji apokaliptycznych, cieszący się szczególną opieką Jahwe; w Księdze Daniela (6,2–29) znajduje się opowieść o tym, jak za czasów króla Dariusza Daniel został wrzucony do jaskini lwów za to, że nie zaprzestał swych zwykłych praktyk religijnych mimo 30-dniowego zakazu wszelkich modlitw, zwierzęta jednak cudownym zrządzeniem nie wyrządziły mu najmniejszej krzywdy. [przypis edytorski]
33
zbrukany – dziś raczej: pobrudzony, zabrudzony. [przypis edytorski]
34
szwagier – mąż siostry. [przypis edytorski]
35
słowy (daw.) – forma N. lm; dziś: słowami. [przypis edytorski]
36
nankin – rodzaj tkaniny bawełnianej o gęstym splocie płóciennym (tj. wątek i osnowa przeplatają się naprzemiennie, równomiernie, każda nić z każdą), z której od XIX w. wykonywano bieliznę i męskie spodnie (pierwotnie o barwie jasnożółtej); nazwa jest eponimem i pochodzi od chińskiego miasta Nankin. [przypis edytorski]
37
odsłoniony – dziś raczej: odsłonięty. [przypis edytorski]
38
nazad – z powrotem. [przypis edytorski]
39
zżymać się – niecierpliwić się; denerwować, złościć się. [przypis edytorski]
40
Koloseum – wybudowany w I w. n.e. w Rzymie amfiteatr (zw. Amfiteatrem Flawiuszów); wysoki na niemal 50 m, o obwodzie przekraczającym 500 m, stanowi jedną z najbardziej efektownych i reprezentatywnych budowli miasta, obiekt przyciągający turystów co najmniej od 2. poł. XVIII w. [przypis edytorski]
41
wszyscyśmy (…) zauważyli – inaczej: wszyscy zauważyliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
42
bynajmniej – wcale (dosł.: jak najmniej). [przypis edytorski]
43
ani myśl o tym – nawet o tym nie myśl; nie myśl o tym wcale. [przypis edytorski]
44
ciekawym – forma skrócona; inaczej: ciekawy jestem. [przypis edytorski]
45
smagać – bić rózgą, biczem, szpicrutą, rzemieniem (przedmiotem długim i wiotkim). [przypis edytorski]
46
bynajmniej – wcale (dosł.: jak najmniej). [przypis edytorski]
47
dostawać (daw.) – tu: wyciągać, wydobywać. [przypis edytorski]
48
jakeśmy (…) chodzili – inaczej: jak chodziliśmy (konstrukcja zdaniowa z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
49
to dziecię zasiadało raz w świątyni pomiędzy doktorami – aluzja do ewangelicznej opowieści (Łk 2,41–50) o dwunastoletnim Jezusie, który zgubił się swoim ziemskim rodzicom, Marii i Józefowi, gdy po święcie Paschy wracali z Jerozolimy do domu, do Nazaretu i został odnaleziony dopiero po trzech dniach poszukiwań: z całkowitym spokojem, czując się na właściwym sobie miejscu, oddawał się dysputom religijnym w świątyni, zasiadając jak wśród uczonych w Piśmie (doktorów), „Wszyscy zaś, którzy Go słuchali, byli zdumieni bystrością Jego umysłu i odpowiedziami” (Łk 2,47). [przypis edytorski]
50
Roderick „Rory” Random – tytułowy bohater i narrator powieści łotrzykowskiej (pikarejskiej) szkockiego pisarza Tobiasa Smolletta (1721–1771), The Adventures of Roderick Random, (publ. 1748; pol. tł. B. Zieliński Niezwykłe przygody Roderyka Randoma, 1955); Roderick był synem szlachcica i kobiety z niższych klas; matka zmarła przy porodzie, ojciec postradał zmysły z rozpaczy po jej śmierci; z powodu uprzedzeń klasowych rodzina ze strony ojca nie była chętna, by udzielać wsparcia chłopcu, który zmuszony był radzić sobie sam; doświadczywszy prześladowań ze strony bezdusznego wychowawcy, został karnie wydalony ze szkoły i pozbawiony dalszej możliwości edukacji, jednak wcześniej zdołał opanować francuski, włoski, łacinę i klasyczną grekę; z tym bagażem ruszył w świat, do Londynu, Francji, Indii, Afryki, a nawet Ameryki Płd., w towarzystwie nieodstępnego, prostodusznego Hugh Strapa. [przypis edytorski]
51
Peregryn Pickle – tytułowy bohater The Adventures of Peregrine Pickle (tł. na jęz. pol. T. Tatarkiewiczowa, wiersze tł. W. Lewik, Peregryn Pickle, t. 1–2, 1962), powieści łotrzykowskiej szkockiego pisarza Tobiasa Smolletta (1721–1771), opublikowanej w 1751 r. i opowiadającej historię wzlotów i upadków pewnego egotysty, obracającego się w środowisku wyższych sfer społecznych osiemnastowiecznej Europy. [przypis edytorski]
52
Humphrey Clinker – bohater ostatniej z powieści łotrzykowskich Tobiasa Smolletta (1721–1771), zatytułowanej The Expedition of Humphry Clinker i opublikowanej w 1771 r. (tł. pol. A. Glinczanka, pt. Wyprawa Onufrego Clinkera, 1956); epistolarna forma powieści, daje możliwość przedstawienia tych samych zdarzeń z punktu widzenia różnych osób, co prowadzi do satyrycznych spiętrzeń i pozwala na ciekawe obyczajowe obserwacje; listy wymienia, przemierzając obszary Zjednoczonego Królestwa, sześcioro bohaterów: walijski ziemianin Matthew Bramble, jego siostra Tabitha, ich siostrzenica i siostrzeniec: Lydia i Jeremy Melford, pokojówka Tabithy Winifred Jenkins oraz konkurent do ręki Lydii, Wilson. [przypis edytorski]
53
Tom Jones – tytułowy bohater klasycznej powieści Historia życia Toma Jonesa, czyli dzieje podrzutka (ang. The History of Tom Jones, a Foundling; wyd. 1749) Henry’ego Fieldinga (1707–1754); jest to opowieść o meandrycznej drodze Toma ku dorosłości i poślubieniu wybranki serca oraz jego walki z uprzedzeniami społecznymi (podrzucony na progu domu zamożnego pana Allworthy, był wychowywany przez niego jak syn, ale wśród służby uchodził za syna prostytutki); przy okazji przedstawiona została cała galeria postaci: rabusiów, Cyganów, żołnierzy, nieuczciwych prawników, a losy Toma wchodzą w dowcipne paralele z dziejami bohaterów mitologicznych. [przypis edytorski]
54
Wikary Wakefieldzki – właśc. pleban z Wakefield, Charles Primrose, bohater powieści irlandzkiego pisarza Olivera Goldsmitha (1728–1774) The Vicar of Wakefield (1766; wyd. pol. pt. Wikary wakefieldzki 1825). [przypis edytorski]
55
Don Kichot (hiszp. Don Quijote) – tytułowy bohater powieści Miguela de Cervantesa (1547–1616); niemłody już hidalgo (szlachcic, rycerz), który pod wpływem romansów o czynach rycerskich postanawia ruszyć w świat i wcielać w życie średniowieczny ideał rycerski; powieść w sposób humorystyczny, ale nie bez sympatii, a nawet rzewności opisuje przygody Don Kichota jako błędnego rycerza (tj. rycerza błądzącego, podróżującego w poszukiwaniu okazji do rycerskich czynów), przemierzającego przestrzenie Hiszpanii na koniu Rosynancie, z otyłym, prostodusznym i przyziemnym giermkiem Sancho Pansą u boku. [przypis edytorski]
56
Gil Blas – tytułowy bohater powieści łotrzykowskiej (pikarejskiej) Histoire de Gil Blas de Santillane (publ. 1715–1735; tł. na jęz. pol. J. Rogoziński: Przypadki Idziego Blasa) autorstwa fr. pisarza i adaptatora literatury hiszp. Alaina Lesage’a (1668–1747); Gil Blas, choć pochodził z rodziny plebejskiej z małego miasteczka, został wysłany przez rodzinę na naukę na uniwersytet w Salamance; po drodze jednak kilkakrotnie padł ofiarą złodziei, zmuszony został przyłączyć się do bandy rozbójników, a wydobywszy się z tych tarapatów, zdecydował się na karierę służącego zamiast akademickiej; ta okoliczność pozwala czytelnikowi towarzyszyć bohaterowi w antyszambrach przedstawicieli wszelkich stanów i rozmaitych profesji, od kanonika i lekarza po arcybiskupa, a nawet ministra, co daje pole do obserwacji społeczno-obyczajowych. [przypis edytorski]
57
Robinson Crusoe – tytułowy bohater powieści przygodowej Daniela Defoe (1660–1731), opublikowanej 25 kwietnia 1719 r. (do końca tego roku miała 4 wydania); powieść ma formę epistolarną i opowiada dzieje rozbitka, który spędził 27 lat na bezludnej, tropikalnej wyspie w okolicach Trynidadu, dając dowody dzielności, przemyślności, zaradności i woli przetrwania; jest to jedna z pierwszych powieści angielskich, źródło rodzaju fabuł powieściowych, filmowych, słuchowiskowych itp. zwanych robinsonadami. [przypis edytorski]
58
Tom Pipes – służący Peregryna Pickle, tytułowego bohatera powieści Tobiasa Smolleta. [przypis edytorski]
59
Hugh Strap – towarzysz przygód Roderick „Rory’ego” Randoma, w powieści łotrzykowskiej Tobiasa Smolletta (1721–1771), The Adventures of Roderick Random, (publ. 1748; pol. tł. B. Zieliński Niezwykłe przygody Roderyka Randoma, 1955). [przypis edytorski]
60
Commodore Trunnion – jeden z bohaterów powieści Tobiasa Smolleta Peregryn Pickle; tytułowy bohater, odrzucony przez matkę i znienawidzony przez brata o widocznie złych skłonnościach (ojciec zachowywał bezstronność dzięki całkowitemu braku zainteresowania synem) dostał się pod opiekę Commodore’a Hawsera Trunnion, starego wilka morskiego, zamieszkującego wraz z dawnymi towarzyszami swych morskich podróży; Trunnion wychował chłopca, stając się jego zastępczym ojcem. [przypis edytorski]
61
pan Pickle – Peregryn Pickle, tytułowy bohater powieści Tobiasa Smolleta. [przypis edytorski]
62
nie podobna (daw.) – nie (jest) możliwe; nie można. [przypis edytorski]
63
czegom się wyuczył – inaczej: czego się wyuczyłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
64
możeś słyszała – inaczej: może słyszałaś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
65
dostać (daw.) – tu: sięgnąć i wyjąć; wydobyć. [przypis edytorski]
66
Roderick „Rory” Random – tytułowy bohater i narrator powieści przygodowej Tobiasa Smolletta (1721–1771), The Adventures of Roderick Random, (publ. 1748; pol. tł. B. Zieliński Niezwykłe przygody Roderyka Randoma, 1955); w burzliwym swym życiu Roderick m.in. kilkakrotnie zaciągał się do służby na statku. [przypis edytorski]
67
nie zwykli byli płakać – daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: nie mieli w zwyczaju płakać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi); dziś tylko: nie płakali. [przypis edytorski]
68
zaledwiem połknął – inaczej: zaledwie połknąłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
69
bynajmniej – wcale (dosł.: jak najmniej). [przypis edytorski]
70
popas – przerwa w podróży; odpoczynek dla koni pociągowych lub wierzchowych, podczas którego dostawały paszę lub pasły się na jakimś dostępnym terenie zielonym. [przypis edytorski]
71
Whitechapel – uboga dzielnica Londynu w płn.-wsch. części miasta (East End), centralna ulica Whitechapel (nazwa od kapliczki pod wezwaniem Marii z Nazaretu) jest przedłużeniem drogi pamiętającej jeszcze czasy rzymskie i prowadzącej z Londynu przez Aldgate na wschód; w XVI w. dzielnica słynęła z niewielkich zakładów rzemieślniczych i produkcyjnych (w jednej z tamtejszych odlewni powstał symbol stolicy, Big Ben), od XVII w. zaczął się upadek dzielnicy, która w wieku XVIII słynęła z licznych domów publicznych, przestępczości, nędzy, powszechnego alkoholizmu, przeludnienia i wielkiej liczby bezdomnych; w epoce wiktoriańskiej Whitechapel uważana była za najniebezpieczniejszy obszar metropolii, na tym terenie doszło w latach 1888–1891 do 11 morderstw uznanych za dzieło tajemniczego seryjnego mordercy nazwanego Kubą Rozpruwaczem. [przypis edytorski]
72
war – wrzątek; por. warzyć: gotować. [przypis edytorski]
73
bynajmniej – wcale (dosł.: jak najmniej). [przypis edytorski]
74
wywieść (daw.) – wyprowadzić. [przypis edytorski]
75
którąśmy jechali – inaczej: którą jechaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
76
zlecenia dokonać – dziś raczej: wykonać zlecenie. [przypis edytorski]
77
pedel (daw.; z niem. Pedell) – woźny (szczególnie w różnego rodzaju szkołach i zakładach naukowych). [przypis edytorski]
78
jednobrzmienny (neol.) – mający jedno, to samo brzmienie; jednogłośny. [przypis edytorski]
79
zagadniony (daw. forma) – dziś: zagadnięty. [przypis edytorski]
80
co do joty – z największą dokładnością, w najdrobniejszych szczegółach; jota to jedna z liter alfabetu gr., mająca w istocie postać niewielkiej kreseczki: ι. [przypis edytorski]
81
Towzer – zwyczajowo imię dla psa o wyjątkowo zadziornej (a. dokuczliwej) naturze; przydomek ten zyskał sobie sir Roger L’Estrange (1616–1704), rojalista, dziennikarz i pamflecista zaangażowany po stronie torysów, nadzorca prasy i cenzor za rządów Karola II (1660–1685): jego kukłę 17 listopada 1680 r. spalił londyński tłum, nadając mu przezwisko „the Dog Towzer”, co anonimowa broszura Strange’s Case, Strang[e]ly Altered wyjaśniała następująco: „zna tysiąc psich sztuczek, mianowicie jak aportować dla papistów, nosić dla protestantów, skomleć dla króla, tańczyć do skrzypiec Nolla [Cromwella], łasić się do dworzan, skakać do ich przysmaczków, machać ogonem na wszystkie suki, gubić trop prowadzący do spisku [papistów], wylizać do czysta dowody i skulić się przed krucyfiksem, ale nade wszystko zna cholernie stary trik jak wyśliznąć się z postronka”; w spokojniejszych politycznie czasach i w innym obszarze geograficznym pies Towzer pojawiał się jako bohater powieści detektywistycznych Mary Heleny Fortune (1833–1911), np. Towzer’s Teeth, 1891. [przypis edytorski]
82
wiele (daw.) – ile. [przypis edytorski]
83
wszyscyśmy (…) szlochali – inaczej: wszyscy szlochaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
84
się – krótka forma zaimka stosowana w pozycji znaczeniowo nieakcentowanej w zdaniu; dziś raczej zarzucona na rzecz formy długiej: siebie (podobne pary to: mię i mnie, cię i ciebie). [przypis edytorski]
85
bezsumienny (neol.) – pozbawiony sumienia. [przypis edytorski]