Champo otli ilon

– Ha jonivor, yaxshi yuribsanmi, “Bog‘dod”da nima gaplar, tinchlikmi? – deb qo‘yaman.

Oqtosh gaplarimni aniq-tiniq tushunadi, sakrab turadi-da, “Bog‘dodda tinchlik” degandek o‘ynoqlab, oldinga tushib, yo‘l boshlaydi. Bog‘hovlidagi hayotim Oqtoshni yaxshilab mehmon qilishdan boshlanadi. U yalog‘ining oldiga borib, sabr-toqat bilan cho‘nqayib o‘tirib oladi. Bilaman, judayam ochiqqan, ammo uning toqatini ko‘rib, hayratga tushaman. Odamda bunchalik sabr-toqat bo‘lmasa kerak. Idishiga siylovi tushgandan keyin ham yutoqib, ochko‘zlarcha tashlanmaydi. Uzoqlashishimni kutadi. Keyin siylovni bir hidlaydi-da, menga, albatta, qarab qo‘yadi. Bu uning minnatdorchilik bildirgani.

Oqtosh poyezdgacha kuzatib qo‘yishni kanda qilmas edi. Endi u poyezdning qorasi yo‘qolguncha perronda o‘tirib qolmas, vagonga chiqishim bilan pana-pasqam yo‘llar bilan kelgan yo‘liga qarab chopar edi. Yo‘lda daydi itlar ko‘p, ba’zilariga menga ishonibmi, bir-ikki irillab ham qo‘ygan. Endi ulardan omon-eson o‘tib, bog‘hovliga yetib olishi kerak. Faqat ko‘chadagi mashinalarga tashlanishidan qo‘rqardim.

Ajriqdan tozalagan bir parcha yerimga jo‘xori, bodring ekib, uy qurishni boshlab yubordim. Ha, qurilish ishiga birovni aralashtirgim kelmadi. Loyihasidan tortib, to yog‘och ishigacha bismillo aytib, o‘zim qurishga niyat qildim. Bular poydevor kovlash, g‘isht quyish, devor urishdan iborat ishlar edi. Sandalli uy odatda kengroq bo‘lishi kerak. Chunki to‘rt tarafida odamlar o‘tirishini hisobga olganda, ancha-muncha joyni egallab qo‘yadi. Keyin mo‘rili o‘choq ham salkam bir metr joyni egallaydi. U devorning o‘rtasiga qurilishi, ikki chekkasida bir tomoniga o‘tin-cho‘p, ikkinchi tomoniga qozon-u idish-tovoq qo‘yiladigan joylari bo‘lishi kerak. Shuning uchun sandalli uyni to‘rtga-to‘rt, keyingi katta xonani to‘rtga-besh qilib reja oldim. Katta xonaning yarim metri taxmonga chiqib, to‘rt yarimga-to‘rt metr chorsi bo‘ldi. Yana bu xonada muzlatkich ham bo‘lishini o‘ylardim. Muzlatkich – uzunligi bir metr, eni oltmish, chuqurligi yetmish santimetr bo‘lgan oddiy o‘ra. O‘raning to‘rt tomoni yarim g‘isht qalinligida urilib, ichi sement qorishmasi bilan suvalgach, uning tashqi gir aylanasidanam yarim g‘isht sig‘adigan handaq qaziladi. U qish chillasining qori bilan to‘latiladi. Chillada yoqqan qorning joni qattiq va quruq bo‘ladi. Qor uchun salafan xaltachalar qo‘l kelishi mumkin. Men bolaligimda ko‘rgan muzlatkich menikiday uyning ichidamas, hovlida bo‘lardi. U kattakon xum bo‘lib, atrofi sholi poxol-u muz bilan o‘ralgan, tuproq tortib ko‘milgan edi. Yozda bu xumda issiqda tez aynib qoladigan narsalar saqlanardi. Yoz chillasida xumning gir aylanasidan bir chekkasi ochilib, muz parchasi olinar, doriga so‘rab kelganlarga berilardi. Muzni shu yerning o‘zida qirg‘ichda qirib yeyishardi. Ko‘proq qari odamlar so‘rab kelishardi. U qanday dardga davo bo‘lganini hali-hanuz bilolmayman. Harholda yoz kunlari yurakka davo bo‘lsa kerak-da. U paytlarda qishda hovuzdagi suvlar bir qarich-bir qarich qalinlikda muzlardi…