- -
- 100%
- +
– Razu jednego tom ja widziała księżnickę. Stałam se na ulicy koło Coving Garden, w gromadzie ludzisków i przypatrowałam się, jak róźne panie i panowie jechali do tyjatru. A była tam jedno pani, której się najwięcej przypatrowano… i tak se jeden drugiemu mówili: „Patrzoj, to księznicka”. Była to dużo już pannica, ale cało cyrwono… i suknio, i płascysko, i kwiotki. Przypomniała mi się ona od razu, kiej obacyłam łaskawom panienke, jak se panienka siedziała na stole. Bo tyz panienka jest do niej podobno.
– Nieraz przychodziło mi na myśl – odezwała się Sara głosem pełnym namysłu – że chciałabym być księżniczką. Ciekawa jestem, jak to się wtedy człowiek czuje. A może bym tak zaczęła udawać, że nią jestem?
Becky patrzyła na nią z podziwem i jak przedtem, nie rozumiała ani słowa. Ale niebawem Sara otrząsnęła się ze swych rozmyślań i zwróciła się do niej z nowym zapytaniem:
– Becky, czyś ty przysłuchiwała się wtedy mojej opowieści?
– Tak, panienko – przyznała się Becky, nieco zaniepokojona. – Wiedziałam, że mi nie kozali słuchać, ale… ale bajka była tako piekno, ze… nie mogłam wytrzymać…
– Ja chciałam, żebyś ty się przysłuchiwała – rzekła Sara. – Sama nie wiem, jak to objaśnić, ale gdy ktoś opowiada bajkę, to nie ma dla niego rzeczy milszej, jak widzieć, że ludzie chętnie jej słuchają. Czy chciałabyś usłyszeć resztę?
Becky znów oniemiała na chwilę.
– To ja bede mogła jej słuchać? – zawołała. – To tak, kiejbym jo była skólną dziewcyną, panienko! To panienka chce mi opowiedzieć te pieknom bajke o księciu i o białych wodnickach, pluskających się wesoło we wodzie… z takiemi gwiozdami we włosach?
Sara skinęła głową.
– Boję się, że teraz nie będziesz miała czasu na słuchanie – odezwała się – ale jeżeli mi powiesz dokładnie, o jakiej porze przyjdziesz do mojego pokoju, ja zawsze postaram się być już tutaj i będę ci opowiadała po kawałku całą bajkę, póki jej nie skończę. Jest to bardzo długa opowieść… a ja będę do niej dodawała coraz to nowe szczegóły.
– No, kiej tak – odpowiedziała Becky z ufnością – to jo juz nie bede bacyła, ze te wągle takie cięzkie… albo ze mnie ta casem kuchorka wytarmosi… bele mi było wolno o tem wsyćkiem myśleć.
– A któż ci broni! – rzekła Sara. – Opowiem ci przecież wszystko od początku do końca.
Gdy Becky schodziła ze schodów, nie była już tą samą Becky, która z trudem gramoliła się na górę, przytłoczona ciężarem węgla. Teraz miała w kieszeni dane jej na zapas ciastko, była syta i ogrzana, ale nie tylko ciastkiem oraz ciepłem ogniska. Było jeszcze coś, co ją ogrzało i nakarmiło. Tym czymś była Sara.
Po jej odejściu Sara siadła znów na rogu stołu, złożywszy stopy na krześle i objąwszy podbródek wspartymi na kolanach rękoma.
– Gdybym była księżniczką – mruczała sama do siebie – sypałabym hojne datki szaremu tłumowi moich poddanych. Ale nawet, gdy jestem tylko księżniczką na niby, mogę czasem zrobić dla ludzi coś dobrego… ot taką drobnostkę, jak teraz. Ta dziewczynka była tak szczęśliwa, jak gdybym ją obsypała wielkimi szczodrobliwościami.
Kopalnie diamentów
Niedługo potem zdarzyła się rzecz, budząca powszechne podniecenie. Nie tylko Sara, ale i cała szkoła uznała ją za nader ciekawą i uczyniła z niej główny temat rozmowy na parę tygodni. Oto w jednym ze swych listów kapitan Crewe opowiedział niebywale interesującą historię. Jeden z jego przyjaciół, który kolegował z nim jeszcze w ławie szkolnej, przybył niespodziewanie do Indii, aby go odwiedzić. Był on właścicielem znacznego obszaru ziemskiego, na którym znajdowano diamenty, i właśnie przystąpił do organizowania kopalni. O ile by spełniły się wszystkie jego przewidywania, mógł w krótkim czasie dojść do tak ogromnego majątku, że na samą myśl o nim już człowiekowi mąciło się w głowie. Ponieważ zaś żywił dla swego druha z lat chłopięcych uczucie gorącej przyjaźni, więc dawał mu sposobność do udziału w tych olbrzymich skarbach, czyniąc go powiernikiem i wspólnikiem swego przedsięwzięcia. Tyle przynajmniej Sara zdołała wyrozumować z listu swojego ojca. Gdyby szło o jakieś inne przedsiębiorstwo, choćby najbardziej zyskowne, na pewno i ona sama, i jej towarzyszki nie zainteresowałyby się zbytnio tą wiadomością; jednak wyrażenie kopalnie diamentów do tego stopnia przypominało opowiadania z Tysiąca i jednej nocy, że nikt nie mógł pozostać obojętnym. Sara była nim wprost oczarowana. Poczęła rozsnuwać przed Lottie i Ermengardą obrazy krętych korytarzy w głębi ziemi, gdzie błyszczące kamienie zdobiły zarówno ściany, jak i strop i podłogę, skąd wyrąbywali je czarni, dzicy ludzie ciężkimi żelaznymi kilofami. Ermengarda była zachwycona tą opowieścią, a Lottie co wieczór nalegała, żeby powtarzać jej wszystko od początku do końca. Jedynie Lawinia wzruszała ramionami i zwierzała się Jessie, że nie wierzy w istnienie kopalni diamentów.
– Moja mamusia ma pierścionek z diamentem, który kosztuje czterdzieści funtów, choć wcale nie jest wielki. Gdyby istniały kopalnie pełne diamentów, wszyscy ludzie staliby się bogaci aż do zbytku.
– Może Sara stanie się bogatą aż do zbytku – zaśmiała się Jessie.
– Ona i tak już w zbytkach się wychowała, choć nie jest bogata – fuknęła Lawinia.
– Zdaje mi się, że jej zazdrościsz – rzekła Jessie.
– O nie, wcale nie! – warknęła Lawinia. – Ale nie wierzę w te kopalnie diamentów.
– No, przecież ludzie muszą je skądś dobywać – odparła Jessie, po czym znów zaśmiała się: – A co myślisz o tym, co mówiła Gertruda?
– Nie wiem, co mówiła… i nie chcę słuchać, jeżeli to dotyczyło Sary.
– A właśnie dotyczy. Jednym z jej urojeń jest to, jakoby była księżniczką. Odgrywa wciąż jej rolę – nawet w klasie. Mówi, że to jej pomaga do lepszego wyuczenia się lekcji. Chciałaby i z Ermengardy zrobić księżniczkę, ale Ermengarda odpowiada, że jest do tego za gruba.
– Bo też jest za gruba – potwierdziła Lawinia. – A Sara za chuda!
Jessie roześmiała się znowu.
– Ona mówi, że to nie ma nic do rzeczy, jak kto wygląda lub czym się odznacza, bo ważniejsze jest to, co się robi lub co się myśli.
– Coś mi się zdaje, że nawet gdyby była żebraczką, jeszcze by się jej roiło37, iż może być księżniczką – odpowiedziała Lawinia. – Wiesz co? Będziemy ją odtąd nazywały Jej Książęcą Mością.
Gdy skończyły się wszystkie lekcje tego dnia, dziewczynki zasiadły przed kominkiem w sali szkolnej i zabawiały się, jak tylko mogły. W tym samym czasie miss Minchin i miss Amelia jadły podwieczorek w pokoiku, do którego nikt prócz nich dwóch nie miał wstępu. O tej godzinie wiodły zawsze długą poufną rozmowę, zwłaszcza o ile nie przeszkadzał im w tym hałas młodszych uczennic, co (trzeba stwierdzić) zdarzało się nader często; w takich wypadkach jednak zazwyczaj wdawały się w to starsze uczennice i dopiero gdy ich łajania lub rękoczyny nie odnosiły skutku, pojawiała się w drzwiach miss Minchin lub miss Amelia i kładła tamę swawoli. Właśnie gdy Lawinia kończyła swe słowa, drzwi się otworzyły i do pokoju weszła Sara, za którą – niby mały piesek – dreptała nieodstępna Lottie.
– Już ona tu przylazła z tym nieznośnym dzieciakiem! – syknęła Lawinia. – Skoro ona tak lubi tę małą, to czemu jej nie trzyma w swoim pokoju? Tylko patrzeć, jak się ta płaksa rozbeczy!
Właśnie zdarzyło się, że Lottie ni stąd, ni zowąd zapragnęła bawić się w sali szkolnej i wyprosiła u swej przybranej matki, żeby zabrała ją tam z sobą. Przyłączyła się do gromadki najmłodszych dziewczynek, bawiących się w kącie, natomiast Sara usiadła na ławce pod oknem, otworzyła książkę i zaczęła czytać. Była to książka o rewolucji francuskiej. Niebawem całą uwagę Sary pochłonęło opowiadanie o losach więźniów Bastylii, którzy tak długie lata spędzili w ciemnicy, że gdy ich stamtąd wyzwolono, mieli twarze całkowicie zasłonięte długim, siwym zarostem i już wcale nie pamiętali, jak wygląda świat zewnętrzny, ale byli podobni do ludzi pogrążonych we śnie…
Czytając to, tak daleko odbiegła od sali szkolnej, że doznała przykrego uczucia, gdy nagle głośny płacz Lottie przywołał ją znów do rzeczywistości. Nigdy nie było jej trudniej zapanować nad sobą, jak wtedy, gdy ktoś przerwał jej marzenia.
– Mam wtedy takie uczucie, jakby mnie ktoś nagle uderzył – zwierzyła się pewnego razu Ermengardzie. – We mnie natychmiast budzi się chętka, by odwzajemnić się za to uderzenie… i muszę sobie wszystko prędko przypomnieć, by powstrzymać się od powiedzenia jakiegoś niegrzecznego słówka.
Okazało się, że Lottie ślizgała się po posadzce szkolnej, wskutek czego najpierw pobudziła do gniewu Lawinię i Jessie, a następnie upadła i stłukła sobie tłuste kolanko. Zaczęła więc krzyczeć wniebogłosy i podrygiwać na jednej nóżce, budząc na przemian to współczucie, to nagany ze strony koleżanek.
– Ucisz mi się natychmiast, ty bekso! Ucisz się natychmiast! – łajała ją Lawinia.
– Ja nie jestem beksą… wcale nie! – kwiliła Lottie. – Saro! Saro!
– Jeżeli nie przestanie ryczeć, miss Minchin ją usłyszy i będzie się gniewała! – zawołała Jessie. – Lottie, moja droga, nie płacz. Dam ci pensa!
– Nie chcę twojego pensa – załkała Lottie i ujrzawszy kropelkę krwi na kolanie, wybuchnęła nowym płaczem.
Sara przebiegła przez pokój i uklęknąwszy na ziemi, przytuliła do siebie dziecinę.
– Ależ, Lottie – odezwała się do niej. – Przecież mi obiecałaś…
– Ona powiedziała, że ja jestem beksą! – rozbeczała się Lottie.
Sara pogłaskała ją, ale przemówiła do niej głosem stanowczym, który Lottie znała tak dobrze:
– Bo też będziesz nią naprawdę, gdy będziesz tak wciąż płakała, moja Lottie. Przecież obiecałaś…
Lottie pamiętała o swojej obietnicy, mimo to wolała znów głos podnieść:
– Ja nie mam mamusi!… ja wcale nie mam mamusi.
– Owszem, masz – rzekła Sara pogodnie. – Czy już zapomniałaś? Czy nie wiesz o tym, że Sara jest twoją mamusią? Czy nie chcesz, żeby Sara była twoją mamusią?
Lottie przygarnęła się do niej, chlipiąc cichutko.
– Chodź i usiądź ze mną przy oknie – mówiła dalej Sara. – Opowiem ci bajkę.
– Opowiesz? – zapiszczała Lottie. – Opowiesz mi… o kopalniach diamentów?!
– O kopalniach diamentów? – oburzyła się Lawinia. – Ach ty mała rozpustnico, jak chętnie bym cię obiła!
Sara zerwała się szybko na równe nogi. Należy sobie przypomnieć, że przerwano jej tak zajmującą lekturę o zdobyciu Bastylii – że musiała nagle oderwać się od książki i pospieszyć z pomocą przybranemu dziecku – a wreszcie, że nie była aniołem i że nie czuła zbyt wielkiej sympatii dla Lawinii.
– No, no! – zawołała, zapalając się. – Ja zaś miałabym wielką chętkę obić ciebie… ale nie myślę cię bić! – dodała, hamując uniesienie. – Nie jesteśmy przecież dziećmi z ulicy. Jesteśmy już na tyle dorosłe, by umieć się lepiej sprawować!
Lawinia natychmiast wyzyskała nadarzającą się jej sposobność:
– Wasza książęca mość ma rację – odezwała się z przekąsem. – Podobno jesteśmy księżniczkami… przynajmniej jedna z nas. Nasza szkoła powinna odznaczać się dobrym tonem, skoro pomiędzy uczennicami ma księżniczkę.
Sara rzuciła się ku niej – i miało się wrażenie, że chce jej porządnie natrzeć uszu. Skłonność do rojeń była radością jej życia – o której nigdy nie rozmawiała z dziewczynkami, których nie lubiła. Jej nowe urojenie – o tym, jakoby była księżniczką – było aż nazbyt bliskie jej sercu, więc była na tym punkcie nader drażliwa i nieśmiała, uważała je niemal za tajemnicę; toteż bardzo ją dotknęło, że Lawinia ośmieliła się ośmieszać ją w tym względzie wobec całej niemal szkoły. Zaszumiało jej w uszach, a na policzki wystąpił silny rumieniec. Powstrzymała się jednakże w porę. „Księżniczka nie powinna unosić się złością” – przemknęło jej przez myśl. Opuściła rękę i przez chwilę nie mówiła ani słowa. Następnie wzniosła głowę i przemówiła głosem stanowczym i spokojnym, tak iż wszyscy mogli ją słyszeć:
– Tak, to prawda! Czasami wyobrażam sobie, że jestem księżniczką. Mogę więc i na to się zdobyć, by zachować się jak księżniczka.
Lawinia nie po raz pierwszy przekonała się, że nie potrafi dać Sarze trafnej odpowiedzi. Przyczyna zaś leżała w tym, że ogół przysłuchujących się dziewczynek zawsze jakby brał stronę jej przeciwniczki. I teraz Lawinia widziała, że wszystkie nadstawiają uszek z zainteresowaniem; wszystkie bowiem miały słabość do księżniczki i spodziewały się, że usłyszą o jednej z nich coś więcej, niż dotąd słyszały. Zaczęły więc skupiać się dokoła Sary.
Koniec końców, Lawinia zdobyła się na jedną tylko uwagę, która zresztą wypadła bladawo:
– Wiesz co, moja droga? Gdy wstąpisz na tron, nie powinnaś o nas zapominać.
– Nie zapomnę – odpowiedziała Sara i na tym ucięła rozmowę, wpatrując się spokojnie w Lawinię, której nie pozostało nic innego jak wziąć Jessie pod ramię i wyjść z sali.
Od tego czasu te dziewczynki, które jej zazdrościły, nazywały ją księżniczką Sarą, gdy chciały okazać jej szczególną wzgardę, natomiast te, które ją lubiły, nadawały jej pomiędzy sobą to miano na znak swego przywiązania. Nikt wprawdzie nie wołał na nią „księżniczko” zamiast „Saro”, ale jej wielbicielki wielce radowała barwność i wspaniałość tego tytułu, a miss Minchin, posłyszawszy to nazwanie, napomknęła o nim kilkakrotnie wobec odwiedzających ją gości, zdając sobie sprawę z tego, że rzecz taka dodawała splendoru jej szkole.
Becky uważała ów tytuł za rzecz najsłuszniejszą w świecie. Znajomość, zawarta w ów mglisty dzień, gdy mała posługaczka obudziła się ze strachem w wygodnym fotelu Sary, trwała nadal i stawała się coraz bardziej zażyła, choć miss Minchin i miss Amelia nic prawie o tym nie wiedziały. Zauważyły wprawdzie, że Sara była grzeczna dla posługaczki, ale nie doszła do nich nawet głucha wieść o tych z trudem wydartych chwilach, gdy Becky, błyskawicznie uporawszy się ze sprzątaniem górnych pokojów, wkraczała do pokoju Sary, składając z westchnieniem ulgi ciężką paczkę węgli na ziemię. W owych chwilach powiastki szły za powiastkami, jak na zamówienie, a różne smakołyki wędrowały bądź do ust Becky, bądź do jej kieszeni jako zapas na noc, którą posługaczka spędzała w swym łóżku na poddaszu.
– Ale muszę je ostrożnie zjadać, prosę panienki – odezwała się pewnego razu – bo kiej ostawię okrusyny, zaro wyłazom scury, żeby je pożreć.
– Szczury! – zawołała Sara w przerażeniu. – To tam są szczury?
– Juści, całe gromady, panienko – odpowiedziała Becky takim głosem, jakby mówiła o rzeczy najzwyklejszej w świecie. – Na strychach zawdy bywo wiela scurów i mysów. Cłek się ta w końcu przyzwycai do hałasu, który one robiom. Ja to się tak przyzwycaiłam, ze sobie z nich nic nie robie, póki mi nie zacnom biegać po podusce.
– Och! – zawołała Sara.
– Cłek się do wsyćkiego przyzwycai w cas jakisik – mówiła dalej Becky. – I panienka pewnikiem by sie przyzwycaiła, kieby się urodziła pomywackom. A ja wolę scury nizeli karaluchy.
– I ja bym też wolała – odpowiedziała Sara. – Zdaje mi się, że prędzej bym się pogodziła ze szczurem niż z karaluchem.
Czasami Becky nie odważała się pozostawać dłużej niż parę minut w jasnym i ciepłym pokoju; w takich razach dziewczynki wymieniały między sobą tylko parę słów, po czym małe zawiniątko wędrowało do staroświeckiej torebki, którą Becky nosiła pod fartuchem, przywiązaną do pasa kawałkiem tasiemki. Szukanie i wynajdowanie różnych smakołyków, które można było zapakować w małym zawiniątku, dodawało życiu Sary nowego uroku. Ilekroć wychodziła lub wyjeżdżała na spacer, zawsze rozglądała się skwapliwie po wystawach sklepowych. Gdy po raz pierwszy przyniosła do domu parę pierożków z mięsem, zrozumiała, że teraz dopiero odkryła to, co potrzeba; gdy je wydobyła, oczy Becky zajaśniały radością:
– Ach, panienko! – zamruczała. – To-to bedzie i smacne i pozywne! Najlepse to, jak sie cłek moze pozywić. Ciastko z kremem to dobra rzec, ale sie tak rozpływo, jak… panienka pewnie wi, co chcę powiedzieć. A to, co mi tera panienka przyniesła, to dopiero cłek pocuje w zołądku.
– No, no! – zawahała się Sara. – Nie wiem, czy ci to wyjdzie na zdrowie, jeżeli będziesz wciąż coś czuła w żołądku… ale sądzę, że się tym pożywisz.
Istotnie była to rzecz pożywna – podobnie jak kanapki z polędwicą, kupione w bufecie restauracyjnym – jak zawijane zrazy i serdelki. Z czasem Becky zaczęła się pozbywać uczucia głodu i zmęczenia, a paczka z węglami już jej się nie wydawała tak nieznośnie ciężka.
Dotychczas Becky prawie nie wiedziała, co to śmiech; nie nastrajało ją do radości jej smutne i ciężkie życie. Sara nauczyła ją śmiać się i śmiała się razem z nią; a chociaż żadna z nich nie zdawała sobie z tego sprawy, ten śmiech był równie pożywny, jak pierożki z mięsem.
Na parę tygodni przed dniem jedenastych urodzin Sary, nadszedł od ojca list, jakiś odmienny w tonie – nie nacechowany tą chłopięcą radością i ufnością, jaka dźwięczała w listach poprzednich. Ojciec czuł się jakoś niedobrze i najwidoczniej był przemęczony nawałem spraw związanych z kopalniami diamentów.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
1
laskar – indyjski marynarz. [przypis edytorski]
2
bungalow – drewniany dom z werandami. [przypis edytorski]
3
sahib (ar.) – pan, władca; tytuł grzecznościowy w Indiach. [przypis edytorski]
4
salaam (ar.) – ceremonialne powitanie. [przypis edytorski]
5
ayah (z port. aia) – służąca, opiekunka pracująca dla Europejczyków żyjących w południowej Azji. [przypis edytorski]
6
cyferblat (daw., z niem.) – tarcza zegara. [przypis edytorski]
7
naraz (daw.) – nagle. [przypis edytorski]
8
plenipotent – pełnomocnik. [przypis edytorski]
9
surdut – rodzaj przedłużonej marynarki. [przypis edytorski]
10
jąć (daw.) – zacząć. [przypis edytorski]
11
suto – obficie. [przypis edytorski]
12
Comme elle est drôle! (fr.) – Jaka ona śmieszna! [przypis edytorski]
13
Elle a l'air d'une princesse, cette petite! (fr.) – Ona zachowuje się jak księżniczka, ta mała! [przypis edytorski]
14
monsieur (fr.) – pan. [przypis edytorski]
15
zmiarkować (daw.) – zorientować się, zauważyć. [przypis edytorski]
16
le bon pain (fr.) – dobry chleb. [przypis edytorski]
17
naraz (daw.) – nagle. [przypis edytorski]
18
gwarzyć (daw.) – rozmawiać. [przypis edytorski]
19
ustawiczny (daw.) – ciągły. [przypis edytorski]
20
atoli (daw.) – lecz, jednak. [przypis edytorski]
21
mir (daw.) – szacunek. [przypis edytorski]
22
nie omieszkać (daw.) – nie zaniedbać czegoś, zrobić coś. [przypis edytorski]
23
podwstępny – tu: początkowy. [przypis edytorski]
24
rad (daw.) – zadowolony. [przypis edytorski]
25
nawyknąć – przyzwyczaić się. [przypis edytorski]
26
przestawać (daw.) – przebywać. [przypis edytorski]
27
bawić (daw.) – przebywać gdzieś. [przypis edytorski]
28
suterena (z fr.) – kondygnacja mieszkalna znajdująca się poniżej parteru, częściowo pod ziemią. [przypis edytorski]
29
gędźba (daw.) – muzyka. [przypis edytorski]
30
niepodobna (daw.) – nieprawdopodobne, niemożliwe. [przypis edytorski]
31
okrasić – tu: ozdobić. [przypis edytorski]
32
bawić (daw.) – przebywać gdzieś. [przypis edytorski]
33
popychadło (pogardl.) – osoba słaba i wykorzystywana przez innych. [przypis edytorski]
34
rad (daw.) – zadowolony. [przypis edytorski]
35
wyłajać – skrzyczeć. [przypis edytorski]
36
dyć (gw.) – przecież. [przypis edytorski]
37
jeszcze by się jej roiło – jeszcze by sobie wyobrażała, jeszcze by się łudziła. [przypis edytorski]