- -
- 100%
- +
Vatan Çağı – Dünya Çağı…
Dünya şiir şölenlerinin yapılması bir de ona göre önemlidir ki, dünyanın çeşitli ülkelerinden bu şiir şölenlerine katılan şairler okuyucu görüşlerinde yalnızca temsil ettikleri ülkelerin şiirsel ruhunu duyurmakla yetinmez, hem de birbirleriyle tanışıyor, gelecek yaratıcılık ilişkilerinin özülünü de oluşturuyorlar. Aslında şölen günleri değişik uslupların, tarzların yan yana geldiği, yarıştığı, kaynayıp karıştığı manevi ortamın oluşmasına da sahne olur.
Kitabını değerli okuyuculara sunduğumuz Arnavut şairi Jeton Kelmendi ile 2015 yılında Romanya’nın Graiova kentinde düzenlenen Mihail Emunesku Dünya Şiir Festivalinde tanışmıştım. Ama bu tanışlığımız öyle tanışma olarak da kalacaktı. 2017 yılında ise iki ay aralıklarla Jeton’la yeniden görüşecekdik. Haziran ayında İtalya’da ve Eylül’de Romanya’da düzenlenen dünya şiir festivaline birlikte katılacaktık.
Balkan Albanyası(Arnavutluk), Kafkas Albanyası paraleli! Arnavutluk’la benim vatanım Azerbaycan’ı coğrafi ve kader bakımından bir çok şey birleştirir. Bizim Rusya ile İran arasındaki sıkışıklığımız Arnavutluğun Batı Avrupa ile Rusya arasında sıkışıp kalmasına benziyor. Onlar da Azerbaycan Türkleri gibi uzun yıllar özgürlüklerine can atmışlar, onlar da bizim gibi güçlü komşularından az çekmemişler. Tüm bu kader sıkışmışlığını Jeton’un şiirlerinden de okumak mümkündür. Jeton Kelmendi Kosova savaşında (1998-1999) elinde silah iki yıl vatanının özgürlüğü uğruna ölüm kalım mücadelesine katılmıştır.
Jeton Kelmendi 1978 yılında Kosova’nın Peja şehrinde doğdu. Kendisi bir şair, oyun yazarı, edebiyat çevirmeni, siyaset yorumcusu ve gazetecidir. İlkokulu ve liseyi kendi memleketinde bitirdi, Priştine’de Kitle İletişimi üzerine üniversite eğitimini tamamladı. Lisansüstü eğitimini Brüksel Üniversitesinde (Uluslararası Politika ve Güvenlik Sorunları) aldı. İkinci yüksek lisansını ise diplomasi alanında bitirmiştir. Uluslararası Güvenlik Politikalarında Medyanın Rolü üzerine doktora yapmıştır. Uzun yılardır edebiyatla ilgilenmektedir. Şiirler, kurgular, denemeler ve öyküler yayımlamıştır. Arnavutluk’ta ve özellikle de uluslararası süreli basında kültürel ve siyasi konularda uzmanlık yazıları yazmaktadır. Kosovalı yazar Jeton Kelmendi, 1999 yılında yayımlattığı “Vaat Çağı” adlı ilk şiir kitabı ile tanındı.
Ardından birçok kitapları yayımlandı. Şiirleri yirmi beşten daha fazla dile çevirilmiş ve uluslararası antolojilerde yayımlanmıştır. Arnavut şairleri arasıda şiirleri en çok tercüme edilen ve en çok uluslararası ödül alan şair olarak tanınmaktadır. O, edebiyat eleştirmenleri tarafından modern Arnavut şiirinin en önemli temsilcisi kabul edilmiştir. Moskova’lı şair Alexander Dmitriev’in dediği gibi Jeton Kelmendi’nin şiirleri modern Avrupa şiirsel ufkunda olağanüstü bir olaydır. Birçok ülkede bilinen bu genç şair-akademisyen maddenin ruhsal derinliklerini manevî ışıkla aydınlatan ve okuyucunun “ben” inin köklerini bulma fırsatı tanıyan özgün bir sanat dünyası oluşturmayı başarabilmiştir.Jeton’un şiirlerinde zamaniçi yolculuk geçmişin, bu günün ve yarınların vahdeti öyle bir ustalıkla birleşitirilmiştir ki?!Az sözle çok fikirler ifade etmek imkanları Kelemendi şiirinin zenginliğinin önemli özelliğini oluşturur. Özgün metaforlarla sembolleri kullanabilme, hayal ve gerçekliklerin kavuşması, aheng ve ritmlerin dizilişi onun sanatkar ustalığının daha önemli yönlerinin habercisidir. Kelmendi, özellikle İngiliz, Fransız, Romen ve birçok uluslararası şiir akademilerinin üyesidir ve çeşitli edebiyat ve kültür dergileri ile işbirliği yapmaktadır. Eserlerinde şiirsel anlatıma, mesajın iletilmesine ve metnin derinliğine önem verir. Yazarın en sevdiği tür; ayetlerle, metaforlarla ve sembollerle iç içe olan lirik şiirlerdir. Kelmendi 1998-1999 yılındaki Kosova kurtuluş savaşında gazi olmuştur. Kendisi halen Brüksel’de yaşamakta ve çalışmalarına devam etmektedir.Şimdiye kadar elliden fazla şiir, deneme, ve tercüme kitapları gerek Kosova ve Arnavutlukta, gerekse de dünyanın diğer ülkelerinde çeşitli dillerde yayımlanmıştır.
Memmed İSMAYILÇanakkale 18 MartÜniversitesinin ProfessörüJeton Kelmendi’nin Edebi Aktiviteleri
ESERLERİ• Vaat Çağı, 1999 (şiir)
• Sessizliğin Ötesinde, 2002 (şiir)
• Öğleden Sonra, 2004 (şiir)
• Affet Beni Vatan, 2005 (şiir)
• Bu Akın Nereye Akıyor, 2007 (şiir)
• Yetkili Kelime, 2007 (dram)
• Oyun ve Oyuna Karşı, 2011 (dram)
• Rüzgardan Sonra Geldin, 2008 (şiir)
• Saati Geldiğinde, 2009 (şiir)
• Gezgin Düşünceler, 2010 (şiir)
• Avrupa Birliğinin Bağımsızlık Sonrası Kosova’daki Misyonu, 2010, (ABD politikası)
• Kooperatif veya Rakip NATO’nun ve Avrupa Birliğinin Misyonu, 2012 (politika)
• Bilgi için Kötü Bir Zaman, 2012 (gazetecilik)
• Unutulmuş Şeylerin Çağrıları, 2013 (şiir)
• Medyanın AB Güvenlik Politikasına Etkisi, 2016 (politika)
DİĞER DİLLERDEKİ KİTAPLARI• Nadir mektuplar, Romen kişisel antoloji, 2008
• Nefes (Breath), 2009, Hindistan
• Dame Parol, 2011 Fransa (dram)
• Sessizlik Başlar (Comme Le Commencement Est Silenn cieux), Paris, Fransa, 2011 (şiir)
• Prosedürün Adresi (ΠΟΥ ΠΑΝΕ ΟΙ ΕΡΧΟΜΟΙ), 2010, Yunanistan (şiir)
• Nasıl sevmeli (Wie wollen), Almanya, 2011 (şiir)
• Nasıl sevmeli, Türkiye, 2011 (şiir)
• Kaçılması Gereken Söz: Sessizlik (A Palavra Evitou O Silencio), 2009, Brezilya
• Kendinize Nasıl Ulaşabilirsiniz (How to reach yourself), 2010, Amerika Birleşik Devletleri (şiir)
• Bayan Kelime (Frau Wort), 2012, Almanya (dram)
• Üç Eliptik (فواصل للحذف), 2012, Mısır (şiir)
• Zamanın Üstünde (На Верхів’ї Часу), 2012, Ukrayna (şiir)
• Çürümüş Zamanın Zirvesinde (в зените времени истлевшего), 2013, Rusya
• Ruhun Düşünceleri (Pensamientos del Alma), 2014, İspanya
• Duvarın Altında (Xewnên di dîwêr de), 2015, Suriye
• Kendinize Nasıl Ulaşabilirsiniz (Com Retrobar-Se) 2015, Katalonya
• Kendinize Nasıl Ulaşabilirsiniz (Cómo llegar A Ti Miss mo), 2015, Arjantin
• Yatırım Onarımı (Prescurtarea Depărtărilor), 2016 Romanya
• Başlangıç Her Zaman Sessizdir (Սկիզբը լուռ է միշտ), 2015, Ermenistan
TERCÜME ETTİĞİ KİTAPLAR:• Güzelliğin Yaraları (Vantchev Athanase de Thracy), Fransızca’dan Gjovalin Kola ile tercüme edilmiştir.
• Işık Gölgeleri – İskender Şerif, Fransızca’dan tercüme
• Dünya Dili – Dünya Şiir Antolojisi, İngilizce ve Fransızca’dan tercüme
• Erling Kittelsen, Kim Olduğunu Biliyorum, İngilizce’den tercüme
• Kutsal yazıların kareleri- Dünya Şiir Antolojisi – İngilizce ve Fransızca’dan tercüme
ULUSLARARASI VE ULUSAL ÖDÜLLER• Uluslararası “Solenzara” büyük ödülü 2010, Paris
• Ulusal “Muhammet Dini” Ödülü Şiir Buluşması, Yakoova, 2011
• Doktor Honoris Causa – Ukrayna ve Kafkasya Araştırma Enstitüsü, Ukrayna Fen ve Sanatlar Akademisi, 2012.
• Uluslararası “Triumph Nikolaj Gogol” Ödülü 2013, Ukrayna
• Uluslararası “Büyük İskender” Ödülü, 2O13, Yunaniistan
• Uluslararası “Dünya Şiiri” Ödülü, 2013, Bosna Hersek
• Uluslararası “Yılın Tercümanı” Ödülü, 2013, Çin
• Uluslararası “Ludwig Nobel” Ödülü, Udmurtu / Rusya, 2014
• Uluslararası “Naji Naman” Ödülü, 2014, Lübnan
• Ulusal “Rahibe Teresa” Ödülü, Uluslararası Arnavut Edebiyatı, 2014 Yakova – Kosova.
• Uluslararası “Mihai Eminescu” Ödülü, 2016, Craiova – Romanya.
• Uluslararası “Özgürlük Sevgisi” ödülü, Avrupa Bilim, Sanat Edebiyat Akademisi, 2018 Paris-Fransa.
• Taras Shevchenko Madalyası, Ukrayna Yükseköğretim Akademisi 2018 Ukrayna-Kiyev.
ÜYE OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR• Avrupa, Salzburg Fen ve Sanat Akademisi
• Avrupa, Brüksel Profesyonel Gazeteciler Derneği
• Paris Bilimler ve Avrupa Sanat Akademisi
• Ukrayna- Kiev, Bilim ve Sanat Akademisi
• Belçika PEN Merkezi, Brüksel – Belçika
Jeton Kelmendi Hakkında Söylenenler
Jeton Kelmendi şiirini bize iyi bir söz ustası olarak sunar. Ahenk ve hayal alanındaki incelik ve saf özgün metaforlarla sembolleri kullanabilme özelliğiyle bizleri şaşırtır. Bu harika bir beceridir. O, bir beceri yaratma ustasıdır.
Şair, Athanase de Thracy Vantchev, ParisJeton Kelmendi güçlü sesiyle, bizleri yirmi birinci yüzyılın içine sürüklüyor. Bu Arnavut yazarının yüksek iletişim becerisiyle anadiline yaptığı sanatsal tercümeleri ve eserlerinin 22 farklı dile çevrilmesi dünyanın geri kalanıyla da sanatsal açıdan bağlılığına tanıklık ediyor.
Şair Christopher Lawrence, LondraKelimelerin özünü ortaya çıkarması, harika sözleri ve güçlü düşüncesi Kelmendi’yi bir sanatçı yapmıştır.
Dr. Richard A. Brosio, Michigan Üniversitesi Emekli profesör, ABDJeton Kelmendi, şiir koleksiyonunda “Fevasil-lil-hadhf” ile insan deneyimini göstermiştir ve dünya vizyonu ile varoluşsal üç ana eksende ayrılır: Zaman, kelime ve düşünce – ve daha sonra vatan, sevgi ve hayaller.
Dr. Algayar Sherif, Kahire, MısırJeton Kelmendi’nin şiirlerini okurken, onu anlamak için özel bir dikkat gerekir, çünkü o, günümüzün en tanımış ve usta Avrupalı şairlerden biri.
Şair ve edebiyat eleştirmeni: Rasema Al-Madhoon, SuriyeKelmendi, açık ve derin lirik şiirinde evreni manevi vizyonla bir araya getirir; manevi düşünceler yeni uzun destansı sözler arayışıyla tekrarlanır.
Dr. Dmytro TCHYSTIAK, Kiev UkraynaLirik düşüncenin varlığı belirli ölçüde sakin ve felsefi fikirlerin ortaya çıkmasını ve şairin dönüşümünü sağlar. O, kendine özgü eserleriyle Avrupa’nın en ilgi çekici şairlerinden biridir.
Prof. Dr. Dr. İyon Deaconescu, RomanyaO, duyguların estetik mükemmelliğine dayanarak akıl ve duyguyu birleştirip bu birleşimle şiirde bedii formülü ve kompozisyonu oluşturur. Bunlar da meditasyonla ve sesle gelişen zengin ruhun düşüncesi olarak ortaya çıkar.
Yazar Monica Mureşan, RomanyaO, sanatsal dünyasının keşfedilmesi ve eserlerinin niteliklerinin açılması zor olan lirik bir şairdir.
Dr. Taner Güçlütürk, KosovaKelmendi’nin şiirlerinde insan ilişkilerine, onların en mahrem ve yüce dramatik eylemlerine rastlanır.
Dr. Irena Gjoni, ArnavutlukÜslup nüansları şiirlerdeki sözcüklerin birleşiminden ayrı değildir, ancak dilin yapına özdeş bulgular, yani kelimeler kendini şiirin içine entegre etmiştir. Kelmendi’nin ilham perisi bizi her şeyden önce şiir adına insani değerlere, yaşam ve ölüm imtiyazlarına çağırır. Diğer bir deyişle Jeton Kelmendi’nin şiirleri, güzel ve mükemmeldir.
Albert Nicholas, ArnavutlukJeton Kelmendi’nin şiirlerini dikkatle bakarsak, onun bazı şiirlerinde o kadar doğal deyimler, şiirsel görüntüler ve ses fonksiyonları görebiliriz.
Fatmir Terziu, İngiltereKelmendi’nin şiirleri, güzellik açısından çok spesifik algılanması dolayısıyla karakteristiktir. Ve bu şiirler bize kendi kategorilerinde birçok önemli bulgular sunmaktadır.
Bay Ndue Ukaj, KosovaSABAHIN BEŞİ CİVARINDA PEJA 1
Babam için
Şehir uykuda.Gece ve insanlar uyurken,Yine dinleniyor sessizlik,dünün yorgunluğunda.Böylece, Peja’da şafak açmaya başlar.Sabahın beşi civarında.12 Nisan günü,hayır, o kadar kolay değil her rüyayı anlatabilmek.Bazıları rüyasında baharı görür,Bazıları hepsini:Masraflarını, kendi arzularını.Rüyalar olmadan uyku yok bundan sonra.Ben de uyuyordumve rüyamda,Babamın gidişini gördüm,Dağlara,Her ne kadar erken olsa da dağlar için,Babam,her zaman erkencidir.Ama bu sefer çok daha erkenciO uyanmıştı,bir sonraki dünyayabağlayan köprüyü geçmek için.Rugova’da,alımlı erkekler ölür,doğası öyle gerektirir.Böyle söylerdi Babam,Kabileler, soylar hakında konuşurdu.Onlar arzularını-eserlerini gerçekleştirirbir ömür boyu.Sonra kalbe dolaşıpsonsuzluğa karışırlar.Babamı hatırlıyorum,her bitirdiği görevkendisine bir zevk verirditüm günü eğlenerekgeçerirdi.Cuma günüydü o gün.Ve babam,her zamanki gibi sessiz,bütün hayalerini teslim etmişRüyaları olmadan uykuya dalmış.Özgür vatanınıbirazcık bıraktı.Ayrıca sayısız şikayetleriyle,yanına topladı oğullarını:Bu yüzden gözü kapalı,özgür ilkbaharı göremediBabam.Ah, bahar!Böyle güzel bir gündegenellikle geri dönüşüm ilişkisini alırdı,ama bu seferBabamı aldı.Bundan sonra bizi rahatsız eder,çok mal-mülk,çok anılar, hikayeler.Herşey daha çok.Sadece, nasihat daha azÇünkü artık babamız yok.12 Haziran 2013 PriştineNe Zaman Gelir Ayrılık
Çeviren Şengül Kelmendi Gaşi
YAKLAŞSANA BİRAZ
Eğer kelimeyi biliyorsan söyle.Ben istiyorum,Enine boyunaSana ulaşmak içinRuhumu kutsal kitaplar gibi açıklamak.Ve seni sevmeyi vurgulamak.Seni şimdi bekliyorumdün gibi, bugün gibi,yarın gibi.Duymak istediğim kelimeler sende.Yaklaşsana biraz!GÜRÜLTÜ
Kendi sesini getiriren günbizim durgunluğumuzdagizli.Kirli düşüncelerşahitti her zaman.Bugünün en büyük egoistiX politikacıGülen gözlerin arasındazamanyıkar kirli elleri.Oysa orta boyutluhaberleryanlış hükümlü.Bütün bu gürültünün gerçeğionların davranışları ve sözlerisahte.SAVAŞ ZAMANINDA AŞK
Bazen isterim işlerimin farklı olmasını…Örneğin: Kolayca sınırı geçmek içinYoğun sisin düşmesini.Ordan şuraya,oysa birkaç ay öncekıvırcık saçlı bir kızı tanıdım.En azından gözlerini görmek vederüyamda sevişirken onu hayal etmek.Tamamen savaşın ortası – savaşta hiçbir şey bilinmezHergün ölümü düşünmekten gayrı.Onun veya bunun gibi olayları,özgürlük için gazi olmayı, hatta diğer haberleri.Örneğin: Düşmanın azar azar yıkılışı…İşte böyledir günümüz.Belki birilerine anlatmak istersinsavaş günlerinde aşkı.Duyan çılgın olduğunu zaneder.Ama daha fazla kanlı savaşlarda daaşkı unutmaz asker.Kendimi olduğum gibi ilk kezo zamanlar gördüm.Savaş zamanıydı,Allah bilir nasıl biter.Belki…Aşk için fazla zaman yok gibi.Zaman örer kendini.Sanki, senin ölümünü diler herkesOysa kim senin aşk masallarını dinler?Şair büyük aşkları düşünürve savaş zamanlarında ortaya çıkar aşklar.Belki, belki…Bir ilahi hikayesinin boyuna aşar.Hatta en tarihi hikayeler…Loreks ve Hemingway’de olduğu gibi…Basitçe, aşk başka bir savaştır;Sonsuz savaş üzerine, en uzunbaşka bir savaş.Ama silahları farklı:Ruh, kalp ve seks.Ben içimden çıkıp başrole girdim.İşte savaşı görüyorsunuz değil mi?Günden günehayat sıkıcı oluyor:Her nasılsa gururumu sarstı,olduğu gibi, büyük bir zevkle ilerlemekküçük bir aşk için.Rüya veya hayal kırıklığı mı?Eğer sorarsanız bugünden emin değilim.Ama büyük bir süpriz olmuştu99 kere ölmek istedim, 99’unda dasavaşmadan.İşte böyle bir aşk başlangıcı.Hayal bile edemezsiniz.Öf be, aşk yok mu savaşta!Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «Литрес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
1
Jeton Kelmendi’nin doğduğu şehirdir. “Peja” sözcüğü ipek anlamındadır.