- -
- 100%
- +
ՄԱՀՈՒԱՆ ՏԵՍԻԼՔ
Կոտորա՜ծ, կոտորա՜ծ, կոտորա՜ծ…Քաղաքներուն մէջ եւ քաղաքներէն դո՛ւրս,Եւ բարբարոսներն արիւններով կը դառնան,Մեռելներուն ու ոգեվարներուն վրայէն,Ագռաւներու բազմութիւններ կ՚անցնին վերերէն,Արիւնոտ բերաններով ու գինովի քրքիջներով…Ցամաքահով մը կիսամեռները զայրոյթով կը խեղդէ,Ու պառաւներու անձայն կարաւաններՇտապով կը փախչին լայն ճամբաներէն…։Գիշերին մէջէն արիւններուն ալիքը կը բարձրանայ,Ծառերուն հետ շատրուաններ ուրուագծելով,Ու ամէն կողմէ սոսկումով կը սուրան հալածուած՝Նախիրները հրդեհուող ցորեաններուն մէջէն…Փողոցներուն մէջ մորթուած սերունդներ կը տեսնեմԵւ ամբոխներ անպատմելի սրածութենէ դարձող,Արեւադարձային տաքութիւն մը կը բարձրանայՀրդեհի տրուած ազնուական քաղաքներէն…Ու մարմարի ծանրութիւնով իջնող ձիւնին տակԱւերակներուն եւ մեռելներուն մենութիւնը կը մսի.Օ՜, մտիկ ըրէ՜ք սա սայլերուն ճռնչիւնն ահաւոր,Իրենց վրայ դիգուած դիակներուն տակ,Ու սգաւոր մարդերուն աղօթքներն արցունքոտ,Որ կածանէ մը դէպի համայնափոսերը կ՚երկարին.Մտիկ ըրէ՜ք հոգեվարքներուն ձայները վերջին,Հովին հարուածներուն մէջ, որ ծառերը կը ջարդէ,Օ՜, մի՛ մօտենաք, մի՛ մօտենաք, մի՛ մօտենաք,Չըլլայ որ մօտենաք գերեզմանոցներուն եւ ծովուն,Կարմիր ջուրերուն վրայ նաւեր կը նշմարեմ հեռուն,Մեռելներու կուտակումներ անոնց մէջ կան,Ու ցաւէն գալարուող ալիքներուն վրայԳանկեր ու սրունքներ ինծի կ՚երեւան…Մտիկ ըրէ՜ք, մտիկ ըրէ՜ք, մտիկ ըրէ՜քՓոթորիկին գոչը ծովուն ալիքներուն մէջ,Կոտորա՜ծ, կոտորա՜ծ, կոտորա՜ծ…Մտիկ ըրէ՜ք, մտիկ ըրէ՜ք, մտիկ ըրէ՜քՄահաձայն ոռնումը զարհուրեալ շուներուն,Հովիտներէն ու գերեզմաններէն ինծի հասնող,Օ՜, պատուհանները փակեցէ՛ք ու աչքերնիդ ալ,Կոտորա՜ծ, կոտորա՜ծ, կոտորա՜ծ…։ԹԱՂՈՒՄ
Յուսահատօրէն ու պանդխտօրէն անտառը վերադարձայԻմ վախճանած բարեկամս համբուրելու համար,Ու բոլոր եղնիկներուն ու կարապներուն հետ,Որ լիճերուն ու հոգիիս տխրութիւնը կը հասկնան,Թաղումը ըրինք բարեկամիս, ձմրան կէս գիշերի մը մէջէն…Օ՜, իր մարմինը ո՜րչափ ծանր էր իմ՝ կեանքէն յոգնած ուսերուս համար,Ու Մահը ո՜րչափ հեռու իմ այլաբաղձութիւնով իրեն կարկառուող տղու աչքերէս…Աստուածային ու անբասիր կարապները թաղումը տօնեցին,Ու ես եղնիկներուն հետ տաժանագինօրէն գերեզմանը փորեցի,Անտառին բոլոր ծառերը յուղարկաւորներ եղան…Ու մահուան հովը՝ անոնց անծանօթ ու երկաթեայ բուրվառը…Ու մօտաւոր ու հեռաւոր քաղաքներուն բոլոր մահազանգերը նուիրական,Երկարօրեն, մահագուժօրեն ու բարեպաշտօրէն,Արեւէն այրի ու ամայի գիշերին մէջ ըսին թէ՝Բարեկամ մը անտառներու եղնիկներուն ու լիճերու կարապներունՈւ երկայն ու ահաւոր ծառերուն ու հովերուն հետ,Երկիւղածութիւնով իր բարեկամը կը թաղէ։Գիտէք թէ հեռաւոր ու մօտաւոր քաղաքները բոլորՕրերուն ու մարդերուն ոճիրներէն քանդուեցան,Կարապներն ու խարտեաշ եղնիկները հովերուն մէջ խեղդուեցան…Զանգակներ հին եկեղեցիներու փառքերուն հետ լռեցին,Բայց իմ հոգիս, բայց իմ սգաւոր հոգիս,Այս բոլորին թաղումներէն ու մահացումներէն վիրաւոր՝Անտառներուն սարսափին մէջը բանտարկուած մնաց…ԱՓ ՄԸ ՄՈԽԻՐ, ՀԱՅՐԵՆԻ՜ ՏՈՒՆ
Ա
Աւա՜ղ, ապարանքի մը պէս մեծ էիր եւ շքեղ,Ու ես՝ երդիքներուդ սպիտակ կատարէն,Աստղածորան գիշերներու լոյսին հետ,Վարէն, ահեղավազ Եփրատին կ՚ունկնդրէի…։Բ
Արցունքո՜վ, արցունքո՜վ լսեցի որ աւերակ առ աւերակՔու լայնանիստ պատերդ իրարու վրայ կործանեցին,Սարսափի օր մը, կոտորածի օր մը, օր մը արիւնի…Զքեզ եզերող պարտէզիդ ծաղկըներուն վրայ։Գ
Ու մոխրացա՜ւ այն սենեակը կապոյտ,Որուն որմերուն ետեւ եւ գորգերուն վրայԻմ երջանիկ մանկութիւնս կը հրճուէր,Եւ կեանքս կ՚աճէր եւ հոգիս իր թեւերը կ՚առնէր…Դ
Փշրեցա՞ւ, ուրեմն, այն հայելին ոսկեծիր,Որուն եթերային խորութեանը մէջԵրազներս, յոյսերս, սէրերս եւ կամքս կարմիր,Տարիներով, մտածումիս հետ, ցոլացին…։Ե
Ու բակին մէջ երգող աղբիւրը մեռա՞ւ,Ու կոտրեցա՞ն պարտէզիս ուռին ու թթենին,Եւ այն առուակը, որ ծառերուն մէջէն կը հոսէր,Ցամքեցա՞ւ, ըսէ՛, ո՞ւր է, ցամքեցա՞ւ, ցամքեցա՞ւ…Զ
Օ՜, այն վանդակին կ՚երազեմ յաճախ,Որուն մէջ գորշագոյն կաքաւս, առաւօտուն,Արեւածագին հետ եւ վարդի թուփերուն դիմաց,Զարթնումի ժամուս՝ յստակօրէն կը կարգճէր…։է
Հայրենի՜ տուն, հաւատա՛ որ մահէս յետոյ,Քու աւերակներուդ սեւին վրայ իմ հոգիսՊիտի գայ, որպէս տատրակ մը տարագիր,Իր դժբախտի երգն եւ արցունքը լալու…։Ը
Բայց ո՜վ պիտի բերէ, ո՜վ պիտի բերէ, ըսէ՛,Քու սրբազան մոխիրէդ ափ մը մոխիր,Մահուանս օրը, իմ տրտում դագաղիս մէջ,Հայրենիքս երգողի իմ աճիւնին խառնելու…Թ
Ափ մը մոխի՜ր աճիւնիս հետ, Հայրենի՜ տուն,Ափ մը մոխի՜ր քու մոխիրէդ, ո՜վ պիտի բերէ,Քու յիշատակէ՜դ, քու ցաւէ՛դ, քու անցեալէ՜դ,Ափ մը մոխիր… իմ սրտիս վրան ցանելու…։ՅՈԳՆՈՒԹԻՒՆ
Հոգիիս վրայ լուսինը կը ձիւնէ…Օ՜, դէպի Խաւարներն ու Մոռացումը քալէ՛,Ո՜վ յոգնած ու դանդաղ ու ծանր ուխտաւոր,Աղբիւրներու սա՛ պայծառ տղուն հետ առանձին.Ան հոնտեղերը մարմարէ մեհեաններ գիտէ,Ուր հինաւուրց աստուածները՝ ազնուօրէն զօրաւոր,Քու յոգնութիւնդ կը հասկնան…Ու մարդկօրէն անոր մեծ ցաւը կ՚ապրին…։Աւա՜ղ, մինչեւ ե՞րբ մեր մարմինները տարփաւորԱյսչափ տենդօրէն պիտի գալարուին…Դէպի փայտէ դագաղները դարաւոր՝Յաւիտենական ու ապարդիւն կեանքին,Վերջապէս իրիկուն մը մխրճուելու համար…– Թէեւ այնչա՜փ չարաշուքօրէն —Արհաւիրքով լեցուն, բայց փրկարար ծոցը հողին։Գիտեմ, սքեմիդ մէջի վանականի իրանդ ոսկիէՇատ ապրած Աստուածի մը խոնջէնքն ունի.Ուրեմն եկո՛ւր սա խարտեաշ ու խորունկ ու լուռ ու մերկ հարսներէն լեցուած՝Մեր գինիի նուիրական սափորն ա՛լ վար դնենք,Թէեւ ան մեր երգերուն խենթութիւնը կ՚ըլլար…Ու այն բոլոր արշալոյսէ ծաղիկները, որ քաղեցինք,Անկարելի պաշտամունքին համար…Այս բոլորը ձգենք, մեր կուրծքերուն ադամանդէ խաչերուն հետ,Ո՜վ բարեկամ ու բախտակից ու հոյակապ քրմապետ,Այնպէս չէ՞, ես ալ այս բոլորը ճանչցայ,Քեզի հետ ա՛յնչափ ապարդիւնօրէն,Իմ սիրահար տղու խօլաթեւ իրիկուններուս մէջէն,Յոգնած եւ արիւնոտ ճակատիս դիմաց, անհունօրէն, առ յաւէտ…։Ու արդէն աւազներու մոգերն աստղերուն տակ ըսին թէՀողին բոլոր գինիները ա՛լ մոլախինդ պիտի ըլլան,Ու բոլոր կապոյտ շուշաններն ալ ձեր Յոյսի ծաղկանոցին,Ամենը մէկ, յանկարծօրէն ագռաւներու պիտի փոխուին…Ու յետոյ գիտես որ բոլոր օձերը փեթակներուն տակ,Մեզի համար այն սե՜ւ անձրեւներէն ի վեր, հիմակ,Մահագուժօրէն վաղուան մեղրը կը պատրաստեն,Ու դեռ կարծեմ թէ գետնափորներուն մէջ է որԲոլոր բրուտները, մեռելներու հողերէն,Ո՞ր ժամանակէն ի վեր ապրողներուն համար մինչեւ այսօրՋուրի կուժեր կը շինեն…Ու այն լամպարը, որով Ցնորքը կը հսկենք մեր կտաւէ վրանին տակ,Ահաւասի՛կ, քեզի կ՚ըսեմ, Արշալոյսէն դեռ շատ առաջ պիտի մարի…։Օ՜, թեւդ թեւիս անցո՛ւր ու խարխափելէն քալէ՛,Ո՜վ ծանր ու դանդաղ ու յոգնած ուխտաւոր,Որովհետեւ վաղորդայնը անգթօրէն սուտ է…Ու մեր զգայախաբի ոտուըներն ալ յոգնած,Կեանքին մինչեւ Իրիկունները երթալու համար։Դէպի խաւարն ու Մոռացումը թափանցէ՛,Ջուրերու երիտասարդ զաւակին հետ առանձին,Ու քու տարագիր ճամբորդի տառապանքդ բոլորՈւ այն աղջամուղջի դարերը, զոր օրերն ուսերուդ վրայ հարկեցին…Այդ բոլորը ամէնը մէկ ինծի տո՛ւր…Ու միսիդ պատանքներն ալ հոգիիս վրան նետէ՛…Թեւդ թեւին անցո՛ւր ու քալէ՛ Ցաւին հետ հայրօրէն,Անոր վիրաւոր եղնիկի աչուըներն իմաստունԿեանքին բոլոր ճամբաները գիտեն…Հոգիիս վրայ լուսինը կը ձիւնէ…ԱՐՑՈՒՆՔՆԵՐՍ
Ա
Եւ մաքրաթեւ երազիս հետ մինակ էի հովիտներուն մէջ հայրենի,Քայլերս էին թեթեւ, ինչպէս քայլերը խարտիշագեղ եղնիկին,Եւ զուարթութեամբ կը վազէի, կապոյտէն եւ օրերէն բոլորովին գինով,Աչքերս ոսկիով եւ յոյսով՝ եւ հոգիս աստուածներով լեցուն…Բ
Եւ ահա բարեբեր Ամառն իր պտուղները զամբիւղ առ զամբիւղ,Մեր պարտէզին ծառերէն դէպի հողը եւ դէպի զիս կ՚ընծայէր,Եւ ես լռութեամբ՝ գեղուղէշ ուռիին ներդաշնակ հասակէնԵրգերս ստեղծելու համար խորհրդաւոր սրինգիս ճիւղը կը կտրէի…Գ
Կ՚երգէի… Ադամանդեայ առուակն եւ թռչուններն հայրենագեղ,Աստուածային աղբիւրներուն յստակահոս մեղեդիներն անդադրումԵւ առաւօտեան զեփիւռը, քրոջական գորովներու ա՜յնչափ նման,Այս բոլորն իմ երջանիկ երգերուս թոթովումին կը ձայնակցէին…Դ
Այս գիշեր երազիս մէջ, ձեռքս առի զքեզ, ո՛վ քաղցրախօս Սրինգ,Շրթունքներս զքեզ ճանչցան՝ ինչպէս համբոյր մը հին օրերու,Բայց շունչս յիշատակներու զարթնումէն, յանկարծօրէն մեռաւ,Եւ երգիս տեղ՝ շիթ առ շիթ, շիթ առ շիթ, արցունքներս էին որ ինկան վար…։ԵՍ ԵՐԳԵԼՈՎ Կ’ՈՒԶԵՄ ՄԵՌՆԻԼ
Ա
Սպասումիս եւ Յոյսիս քաղցրութեանը հետ մինակ էի այդ իրիկունԵւ Փրկութեան ու Տառապանքի նժարովը Հայրենիքին բախտը կը կշռէի…Երբ հեռակայ տանս դուռը, գիշերուան սարսափին մէջէն, ուժգնապէս բախեցին.Եւ ժպտուն՝ ընկեր մը ներս մտաւ, շքեղօրէն գեղեցիկ, եղբայրադէմ եւ ահաւոր…Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.