- -
- 100%
- +
196
słychać szelest duchów wracających ku zachodowi – prawdopodobnie reminiscencja epizodu w Anhellim (1838) Juliusza Słowackiego, kiedy dusza bohatera, wywołana przez Szamana, pragnie powrócić do ojczyzny. [przypis redakcyjny]
197
dyplom – tu: dokument stwierdzający pochodzenie szlacheckie. [przypis redakcyjny]
198
wojna wschodnia – wojna rosyjsko-turecka. [przypis redakcyjny]
199
rs – skrót: rubli srebrnych. [przypis redakcyjny]
200
studia etnograficzne – zainteresowania Szumana zbliżają się raczej do antropologii. [przypis redakcyjny]
201
departamenty – tu: w znaczeniu części. [przypis redakcyjny]
202
Sit tibi terra levis (łac.) – niech ci ziemia lekką będzie. [przypis redakcyjny]
203
transporta – dziś: transporty, towary do przewiezienia. [przypis redakcyjny]
204
Kolej Wiedeńska – linia kolejowa Warszawa—Skierniewice—Koluszki—Piotrków—Częstochowa—Dąbrowa Górnicza na Kraków i Wiedeń, najdawniejsza w Królestwie Kongresowym, zbudowana w latach 1838–1848. [przypis redakcyjny]
205
Skierniewice – miasto powiatowe i węzeł kolejowy, 66 km na południowy zachód od Warszawy. [przypis redakcyjny]
206
mórg – miara powierzchni: mórg polski – ok. 55 arów. [przypis redakcyjny]
207
człowiek krzepi się mówiący – dawna forma imiesłowowa; dziś: człowiek krzepi się mówiąc. [przypis edytorski]
208
pud – rosyjska jednostka wagi, ok. 16 kg. [przypis redakcyjny]
209
ulica Żelazna – w zachodniej części Warszawy (w czasie wojny poważnie zniszczona). [przypis redakcyjny]
210
kilkumorgowa – od: morga, miara powierzchni ziemi, wynosząca 0,56 ha. [przypis edytorski]
211
Powązki – w północno–zachodniej części Warszawy; dzielnica cmentarzy (największy i najstarszy z nich – cmentarz katolicki, założony w 1791). W latach 1877–1881 śmiertelność wynosiła w Warszawie 36,8%; a po wybudowaniu wodociągów i kanalizacji spadła do 19,5%. [przypis redakcyjny]
212
Mohikanie – wymarłe plemię Indian w Ameryce Północnej. [przypis redakcyjny]
213
Saska Kępa – nazwą tą oznaczano wówczas naturalną wyspę na Wiśle, obejmującą wtedy część dzisiejszej Pragi i Grochowa; północna jej część znajdowała się naprzeciw Powiśla. Saska Kępa została później podzielona, najpierw na dwie części (przy budowie Mostu Poniatowskiego w latach 1904–1913), a następnie na trzy – po usypaniu Alei Waszyngtona w 1935 r. Dziś nazwą tą określa się dzielnicę nadwiślańską leżącą na południe od Mostu Poniatowskiego. [przypis redakcyjny]
214
berlinka – duża łódź żaglowa z pomostem przykrywającym przewożony ładunek. [przypis redakcyjny]
215
ulica Oboźna – ulica w śródmieściu Warszawy, w czasie wojny zupełnie zniszczona, obecnie odbudowana. [przypis redakcyjny]
216
szpicruta – giętki pręt, zazwyczaj obciągnięty skórą, używany przy jeździe konnej. [przypis redakcyjny]
217
odeszlij – dziś: odeślij. [przypis edytorski]
218
krok kontredansowy – kontredans: taniec zbiorowy z różnymi figurami. [przypis redakcyjny]
219
półimperiał – dawna moneta rosyjska wartości 5 rubli srebrnych. [przypis redakcyjny]
220
poszedł w stronę kościoła – mowa o kościele św. Józefa (Karmelitów) na Krakowskim Przedmieściu. Wśród wielu cennych rzeźb kościelnych znajduje się tam m.in. Chrystus w grobie dłuta Oskara Sosnowskiego (1810–1886). Kościół Karmelitów ocalał w całości, a wnętrze jego zgodne jest nadal z opisem Prusa. [przypis redakcyjny]
221
papierowe czasy – okres dewaluacji pieniędzy papierowych, drukowanych w nadmiarze przez rząd rosyjski w czasie wojny z Turcją. [przypis redakcyjny]
222
bankocetle – banknoty. [przypis redakcyjny]
223
imperiał – dawna złota moneta rosyjska wartości dziesięciu rubli srebrnych. [przypis redakcyjny]
224
delegowany – z Towarzystwa Dobroczynności do udziału w kweście. [przypis redakcyjny]