- -
- 100%
- +
SABAHATTİN ALİ
5 Şubat 1907’de bugün Bulgaristan sınırları içindeki Gümülcine kazası Eğridere köyünde doğdu. Babası, bir piyade yüzbaşısıydı bu yüzden görev yeri sık sık değişiyordu. Çocukluk yılları İstanbul, Çanakkale, Edremit gibi çeşitli şehirlerde geçti. İlköğrenimini Üsküdar, Çanakkale ve Edremit’te tamamladı. Balıkesir Muallim Mektebini bitirdi, aynı yıl Yozgat Cumhuriyet İlkokuluna öğretmen olarak atandı.
Milli Eğitim Bakanlığının açtığı sınavı kazanarak Almanya’ya eğitime gitti. Postdam ve Berlin’de öğrenim gördü. Geri dönüşünün ardından Aydın’da bir ortaokula Almanca öğretmeni olarak atandı. Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Neşriyat Müdürlüğünde çalıştı. Ankara’da; Almanca öğretmenliği, Ankara Devlet Konservatuarında çevirmenlik, öğretmenlik, dramaturgluk yaptı. 1945’te bakanlık emrine alındı. 1948 yılında Kırklareli’den Bulgaristan’a geçerken rehberi tarafından öldürüldü.
ESERLERİ
Şiirleri
Dağlar ve Rüzgâr, Kurbağanın Serenadı ve öteki şiirlerle birlikte
Bestelenen Şiirleri
Hapishane Şarkısı, Leylim Ley, Hapishane Şarkısı I, Hapishane Şarkısı, Çocuklar Gibi, Kız Kaçıran, Kara Yazı, Melankoli, Eskisi Gibi, Dağlar
Kitaplarda toplanan öyküleri
Değirmen (1935), Kağnı (1936), Ses (1937)
Kağnı – Ses (1943 – İki Kitap Birlikte)
Yeni Dünya (1943), Sırça Köşk (1947)
Romanları
Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940)
Kürk Mantolu Madonna (1943)
Çevirileri
Tarihte Garip Vakalar, Max Memmerich (1941)
Antigone, Sofokles (1942)
Minna Von Barnhelm, Lessing (1943)
Üç Romantik Hikâye, H. Von Kleist – A.V. Chamisso – E.T.A.
Hofmann (1944), Fontamara, Ignazio Silone (1944)
Gyges ve Yüzüğü, Fr. Hebbel (1944)
Yüzbaşının Kızı, A.S. Puşkin (1944) (Erol Güney ile birlikte)
DAĞLAR VE RÜZGÂR
DAĞLAR
Başım dağ, saçlarım kardırDeli rüzgârlarım vardır,Ovalar bana çok dardır,Benim meskenim dağlardır.Şehirler bana tuzak,İnsan sohbetleri yasakUzak olun benden uzakBenim meskenim dağlardır.Kalbime benzer taşları,Heybetli öter kuşları,Göğe yakındır başları,Benim meskenim dağlardır.Yarimi ellere verin,Sevdamı yellere verin,Yelleri bana gönderinBenim meskenim dağlardır.Bir gün kadrim bilinirseİsmim ağza alınırsa,Yerim soran bulunursa:Benim meskenim dağlardır.Atsız Mecmua (7) 15 Aralık 1931SERVİ
Bir servi dedi ki bana:“Rahat benim altımdadır.Başını vurma dört yana,Rahat benim altımdadır.Çok koşup çok yorulmuşsun,Yollarda yalnız kalmışsın,Güvenip bana gelmişsin,Rahat benim altımdadır.Sana kökümde yer versem,Gölgemi üstüne gersem…Hey rahat isteyen sersem!Rahat benim altımdadır.Serin serin uzanırsın,Çiçeklere bezenirsin,Yat burada, kazanırsın,Rahat benim altımdadır.Yarin de gezer dolaşır,Bir gün buraya uzanır;Hasretler burada buluşur,Rahat benim altımdadır.”İSTEK
Yanıyor beynimin kanı,Bilmem nerelere gitsem?İçime sığmayan canıHangi rüzgâra eş etsem?Akşam sular karardı mıBir dağa versem ardımı,İçimi yakan derdimiSağır göklere anlatsam…İçiliversem dem gibi,Kırılıversem cam gibi,Şamdanda yanan mum gibi,Sabahı görmeden bitsem…Bir yüce ormana dalıpYa bir dağ başına gelip,Beni yaradanı bulupMalını başına atsam…Görünmez kollar boynumda,Yarin hayali koynumda,Sıcak bir kurşun beynimde,Bir ağaç dibinde yatsam…1933MELANKOLİ
Beni en güzel günümdeSebepsiz bir keder alır.Bütün ömrümün beynimdeAcı bir tortusu kalır.Anlıyamam kederimi,Bir ateş yakar derimi,İçim dar bulur yerimi,Gönlüm dağlarda bunalır.Ne kış, ne yazı isterim,Ne bir dost yüzü isterim,Hafif bir sızı isterim,Ağrılar, sancılar gelir.Yanıma düşer kollarım,Görünmez olur yollarım,En sevgili emellerimÖnüme ölü serilir…Ne bir dost, ne bir sevgili,Dünyadan uzak bir deli…Beni sarar melankoli:Kafamın içersi ölür.1932GÜNÜMÜZ
Aklı kafamızdan sürsek,İlmin içine tükürsek,Dünyaya çevirip dirsekGünümüzü hoş geçirsek…Gökten ve yerden uzakta,Neş’e, kederden uzakta,Düşüncelerden uzakta,Günümüzü hoş geçirsek…Ne dost yüzünü yalasak,Ne düşmanları dalasak,Kendimizi oyalasak,Günümüzü hoş geçirsek…Vücut cevhersiz bir kalıp,Hiçe gider hiçten gelip.Bir tenhaca köşe bulup,Günümüzü hoş geçirsek…Toprağa girinceye dek,Esrarı görünceye dek,Yani, geberinceye dek,Günümüzü hoş geçirsek.1932HAPİSHANE ŞARKISI I
Göklerde kartal gibiydim,Kanatlarımdan vuruldum;Mor çiçekli dal gibiydim,Bahar vaktinde kırıldım.Yar olmadı bana devir,Her günüm bir başka zehir;Hapishanelerde demirParmaklıklara sarıldım.Coşkundum pınarlar gibi,Sarhoştum rüzgârlar gibi;İhtiyar çınarlar gibiBir gün içinde devrildim.Ekmeğim bahtımdan katı,Bahtım düşmanımdan kötü;Böyle kepaze hayatıSürüklemekten yoruldum.Kimseye soramadığım,Doyunca saramadığım,Görmesem duramadığım,Nazlı yârimden ayrıldım.1932HAPİSHANE ŞARKISI II
Ey gönül, kuşa benzerdin,Kafesler sana dar gelir;Bir yerde durmaz gezerdin,Hapislik sana zor gelir.Ey gönül, acayip huyun,Boğazından geçmez tayın,Acır testindeki suyun;Aklına nazlı yar gelir.Gözlerin uzağa bakar,Kimden ne beklediğin var?Yar semtinden gelen rüzgâr“Seni unuttu!..” der gelir.Bakmazsa senin yüzüneÇok görme elin kızına;Dışarda serbest gezeneHapiste yatan hor gelir.Ayağında gezen itler,Başının üstünden atlar;Hapise düşen yiğitlerYâri dışarda kor gelir.1933HAPİSHANE ŞARKISI III
Burda çiçekler açmıyor,Kuşlar süzülüp uçmuyor,Yıldızlar ışık saçmıyor,Geçmiyor günler, geçmiyor.Avluda olta vururum;Kâh düşünür, otururum,Türlü hayaller görürüm;Geçmiyor günler, geçmiyor.Gönülde eski sevdalar,Gözümde dereler, bağlar,Aynada hayalim ağlar,Geçmiyor günler, geçmiyor.Dışarda mevsim baharmış,Gezip dolaşanlar varmış,Günler su gibi akarmış…Geçmiyor günler, geçmiyor.Yanımda yatan yabancı,Her sözü zehir gibi acı,Bütün dertlerin en gücü;Geçmiyor günler, geçmiyor.1933HAPİSHANE ŞARKISI IV
Ey yâr, bu acı demlerdeSen koru benim aklımı…Karardım kaldım damlarda,Aydınlat benim yolumu…Nefesin esen rüzgârda,Saçların savrulan karda,Yerde, gökte, bulutlarda,Ararım nazlı gülümü…Karanlık göklerde aysın,Kurak ovalarda çaysın,Bir tek inandığım şeysin,Uzattım sana elimi…Düşmanlar gülüp sevinsin.Dostlar arkasını dönsün…Benim güvendiğim sensin,Kırmazsın benim gönlümü…Bir gün şu damlardan çıksam,Gelip önüne diz çöksem…Ağlayıp içimi döksem…Anlatsam sana halimi…1933HAPİSHANE ŞARKISI V
Başın öne eğilmesin,Aldırma gönül, aldırma;Ağladığın duyulmasın,Aldırma gönül, aldırma…Dışarda deli dalgalar,Gelip duvarları yalar;Seni bu sesler oyalar,Aldırma gönül, aldırma…Görmesen bile denizi,Yukarıya çevir gözü:Deniz gibidir gökyüzü;Aldırma gönül, aldırma…Dertlerin kalkınca şahaBir küfür yolla Allah’aGörecek günler var daha;Aldırma gönül, aldırmaKurşun ata ata biterYollar gide gide biter;Ceza yata yata biter;Aldırma gönül, aldırma…1933GURBET HAPİSHANESİ
Düşünme, gününü doldurGurbet hapishanesinde;Günler yıllara bedeldirGurbet hapishanesinde.Bahtım dağları aşırdı,Yâdele dama düşürdü.Yine gözlerim yaşardıGurbet hapishanesinde.Akşam gökler bulutlanır,Demir kapılar kilitlenir,Gönül her derde katlanırGurbet hapishanesinde.Halini bilen bulunmaz,Yüzüne gülen bulunmaz,Kapıya gelen bulunmazGurbet hapishanesinde.Geniş ol, göklere bakın,Çıkacağın günler yakın…Yar, beni unutma sakınGurbet hapishanesinde.KIZKAÇIRAN
Dağlar dik, çeşmeler kuru,Yârimin benzi çok sarı;Ölüm var, dönülmez geri;Yürü yağız atım, yürü…Dağlar geçilmiyor kardan;Aman yok candarmalardanAyrılamadım bu yardan;Yürü yağız atım, yürü…Yârim bu gece yoruldu,Kaçırdığıma darıldı;Bak daha sıkı sarıldı;Yürü yağız atım, yürü…Nasıl titriyor korkudan;Kaldırdım onu uykudan;Sesler geliyor doğudan;Yürü yağız atım, yürü…Peşime düştü takipler,Boynumu bekliyor ipler;Zeybekler seni ayıplar;Yürü yağız atım, yürü…1932MAYIS
Mayıs, ayların gülüdür,Taze bir çiçek dalıdır,İçerim ateş doludur;Mayıs’ta gönlüm delidir.Yeşil dağlara göçülür,Kırmızı şaraplar içilir;Yârim dökülüp saçılır,Mayıs’ta gönlüm delidir.Göklere karşı yatılır,Dertlerimiz unutulur;Eski sevgiler atılır;Mayıs’ta gönlüm delidir.Uzakta kuşlar seslenir;Gönlüm genişler beslenir;Yaşamağa heveslenir,Mayıs’ta gönlüm delidir.Yumuşak rüzgârlar eser;Çimenlerde yârim gezer,Yanılır, bana gülümser;Mayıs’ta gönlüm delidir.Atsız Mecmua, (13), 15 Mayıs 1932HEY
Kaygusuz, deli bir kuştum,Senin dalına kondum hey!Yüksek yerlerde uçmuştum,Ayakucuna indim hey!Denizler gibi derindim,Gözlerine sığ göründüm.Karlı dağlardan serindim,Sana sokuldum, yandım hey!Tükenmez mihnetler çektim,Kanlı gözyaşları döktüm,Akıllılara örnektim,Divanelere döndüm hey!Âşıklar sana ne yapsın?Dudaklar nereni öpsün?Sen bir acayip şarapsın,Daha içmeden kandım hey!Yadını düşürmez dilim,Sana ulaşır her yolum;Kirli, günahkâr bir kulum,Yüzüne bakıp yundum hey!1932YETMEZ Mİ?
Aşk seni harab etmez mi?Takatını tüketmez mi?Sendeki ateş bitmez mi?Yetmez mi gönül, yetmez mi?Aşkına yoktur enzade,Aklını aldı o taze,Âleme oldun kepaze,Yetmez mi gönül, yetmez mi?Yâr yoluna baktırdığın,Uykusuz bıraktırdığın,Aşk yüzünden çektirdiğin,Yetmez mi gönül, yetmez mi?Hangi derdimi anayım?Aşka nasıl dayanayım?Yandım, daha mı yanayım?Yetmez mi gönül, yetmez mi?Göğsümde tıkanır sesim,Yok yaşamaya hevesim;Ben bir dermansız bîkesim.Yetmez mi gönül, yetmez mi?1932AYIRDILAR
Eller araya girdiler,Türlü fesatlar kurdular,Sevdamızı çok gördülerSeni benden ayırdılar.Eridim, tükendim gamda;İnsaf benî âlemde,En fazla sevdiğim demdeSeni benden ayırdılar.Gezilmez diyarlar gezdim,Yazılmaz koşmalar yazdım;Ben sensiz yaşıyamazdım,Seni benden ayırdılar.Şaşırdım aşka düştükçe,Yere vuruldum coştukça;Doğrulup sana koştukçaSeni benden ayırdılar.Kurbanı oldum bir hiçin,Görmem yüzünü sevincin…Niçin güzel yârim, niçinSeni benden ayırdılar?1932KIYAMADIĞIM
Hey bir zaman bakıp bakıp!Seyrine doyamadığım!Şimdi gurbette bırakıpSesini duyamadığım!Evde kapanıp kaldın mı?Seyrana çıkıp güldün mü?Başkalarının oldun mu?“Benimsin!” diyemediğim!Akıtıp gözüm yaşınıHatırlarım gülüşünü;Kıvırcık saçlı başınıGöğsüme koyamadığım!Dik yamaçların selisin,Sen benden daha delisin.Şimdi kimlerin kulusun?Başını eğemediğim!Nasıl vurgunum bilirdin,Niçin benden yüz çevirdin?Kimlerin koynuna girdin?Öpmeye kıyamadığım!1932UNUTAMADIM
Gönlümü avutamadım,Seni söküp atamadım,Ben bahtımı tutamadım,Yâr, seni unutamadım.Bahtın lütfuna ermişim,Gönlümü sana vermişim,Meğer ne çok severmişim,Yâr, seni unutamadım.Gönül bir acayip deli,Yârin azad olmaz kulu.Bilemedim, neylemeli?Yâr, seni unutamadım.Kalksam gönlümü azadaEski günler gelir yâda;Bu nisyan dolu dünyadaYâr, seni unutamadım.Kendimi alırdım gama,Yerleştin kaldın kafama;Unutmak istedim amaYâr, seni unutamadım.Atsız Mecmua, (17), 25 Eylül 1932AĞLAYI AĞLAYI
Yâr, senden uzak ellerdeKaldım ağlayı ağlayı;Bitip tükenmez yollardaÖldüm ağlayı ağlayı.Bilmem sihir mi, büyü mü?Çözülmez aşkın düğümü;Ben sende istediğimiBuldum ağlayı ağlayı.Güzel gördüm yığın yığın,Bel ince, gözleri baygın…Hepsinden güzel olduğunBildim ağlayı ağlayı…Gel gaflet etme beni bul,Kuş gibi sineme sokul.Bak, ben senin kapına kulOldum ağlayı ağlayı.Yâr, neden gözlerin süzgün?Sakın sende mi üzüldün?Ben senden ayrıldığım günGüldüm ağlayı ağlayı.1932KARA YAZI
Geçmedi yâre sözümüz,Yollarda kaldı gözümüz,Yere sürüldü yüzümüz,Böyleymiş kara yazımız.Çiçekler açılmaz oldu,Pınarlar içilmez oldu,Yâr bize gülmez oldu,Böyleymiş kara yazımız.Yalnız ona yâr demiştik,Onda bir şey var demiştik,O bizi anlar demiştik,Böyleymiş kara yazımız.Hey gönül gene bu geceКонец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «Литрес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.