İnsan Olmak İstiyorum

4

-Babası geliyor…

Karşı tarafta acele ile gelmekte olan Rayımcan’ı görünce Kökö’nün ödü yerinden kopacakmış gibi oldu. Ama belli etmeden inatla duvara yaslanarak durdu. Sapanına taş koydu. Çocuğunu savunup beni döverse ben de durmam!

Rayımcan, yakına geldiğinde durdu:

–Annen evde mi Kökö! Nasılsın? dedi.

Kökö, inat ederek hiçbir cevap vermedi.

–Kökö sana diyorum! Annen evde mi?

–Hayır!

–Nereye gitti?

–Misafirliğe gitti.

–Tamam o zaman gel konuşalım! diye gülerek seslendi Rayımcan.

“Beni kandırıp yakalamak istiyor.” diye düşünen Kökö, sahibine darılan köpek gibi uzaklaşmaya başladı.

–Ha, sana inanıp gelir miyim! Döversin sen kandırıp!

–Hayır, dövmeyeceğim oğlum gelsene! Dur… dur kaçma…

Kökö, ne yapacağını şaşırdı. Üstelik “dur” demesi “kaçsan da kurtulamazsın!” der gibi geldi. O, alelacele koşarak biraz uzaklaştıktan sonra sapan ile taş attı.

–Kovala şimdi!

Mısır tanesinden biraz büyük taş fırlayarak Rayıncan’ın ceketinin kenarına değdi.

–Ya Kökö!

–Sen, beni kandıramazsın gelmem! Kandırarak sonra… Ha, diye suratını asarak yerden eline ne geçerse ona atıyordu. Bir an tezek attı. Rayıncan’ın kulak kenarından geçti. Rayımcan’ın durmaktan başka çaresi yoktu. Şimdi ne yapacaktı? Hem şaşkınlıktan gülüyor, hem sinirleniyordu. Kökö, onun korktuğunu düşünerek “bana yaklaşamazsın.” der gibi sert sert bakıyordu. Elindeki büyük taşı yukarı atıp tekrar tutup oynuyordu.

–Gel buraya yavrum, gelsene! diye Rayımcan kibarca konuştu. Baban en iyi arkadaşımdı, sen kime çekmişsin? Çağırsam da gelmiyorsun. Hayvan gibi kaçıyorsun. Korkma ben çıldırmış değilim! Bak gelmezsen üzülürüm.

Deminden beri bu adamın konuşmasında merhametten başka bir şey yoktu. Hem de babasını tanıyormuş.

–Gerçekten babamın arkadaşı olmuş mudur… Yoksa yakalar döverdi. Kökö’nün yüzünde biraz yumuşama belirdi.

–Mmm… Ya kandırıyorsa… Yoo o zaman ben, onun kafasını taşla kırar, kaçarım!

Rayımcan yavaşça yaklaşarak gülümsedi.

–Gel kaçak, diye alnından okşadı. Kökö, kafese konulan aslan gibi zıpladı. Rayımcan, onu okşayarak sakinleştirdi.

–Aslanım benim! Aslan gibi zıplayan yetimi baba merhameti ile kendine çekti. Gel benimle eve!

Kökö başını yere eğerek:

–Şeki Annem azarlar, dedi.

–Gel, gel yavrum. Bir şey yapamaz, onunla kendim konuşurum!

Tertemiz oda. Duvara Türkmen nakışları işlenen kilimler asılmıştı. Penceredeki vazoda bir adet gül duruyordu. Sara-gül Teyze evin bir köşesinde oturuyordu. Ortada bembeyaz örtülü yemek masası vardı. Öğle yemeği zamanıydı. Evdeki herkes buradaydı.

–Buyur misafirim çekinme! diye Rayımcan, Kökö’ye güler yüzle baktı.

Geldiğinden beri Kökö, çekinerek hiç bir şey konuşmadı. Mavi renkli çiçek resmi olan büyük bir tabakta pilav getirildi. Bir iki kaşık yedikten sonar Kökö, karnı tok gibi çok yemedi. Ama pilavın tadı çocuğun midesini canlandırdı. İştahı açıldı. Eğilerek kimseye bakmadan aceleyle yemeye başladı. Oturan herkes şaşkın şaşkın bakıyordu. Onları bile fark etmedi.

Rasul, bir şey diyecekti; ama babası işaret parmağıyla dudaklarını kapatarak onu susturdu, konuşturmadı. Saragül Teyze kendi kendine:

–Zavallı acıkmış diye dudaklarını kıpırdattı.

Kökö, yemeği çok hızlı bitirdi. Dudaklarını yalayarak herkese baktı. Ne yapsın zavallı! Bedava pilav ısmarlayan bu aileye nasıl teşekkür edeceğini bilmiyordu.

–Çay ister misin? Buyur sıcak sıcak iç! İyi gelir, diyerek Rayımcan kendi uzattı.

Tavşan kanı gibi kıpkırmızı, mis kokulu, şekerli çay… Çaydan sonra Kökö, terlemeye başladı. Sanki bütün bedeni eriyordu.

–Rasul, havluyu getir, Kökö’ye ver, dedi Rayıncan oğluna.

Babasının sözünü yere düşürmeyen Rasul, hemen kalkıp kendisi yıkandığı zaman kullandığı temiz havluyu getirip Kökö’ye verdi.

Su gibi akan terden çaresiz kalan Kökö, bir taraftan burnunu da sürekli çekiyordu. Gökte ararken yerde bulmuş gibi Kökö, havluyu hemen aldı. Yumuşacık bir havluydu. Zavallının hayatı boyunca böyle bir şey yüzüne dokunmamaştı. Sadece Kökö’nün değil, Şeki Anne’sinin de yüzüne böyle bir havlu dokunmamıştı.

Rasul gülerek:

–Vay bee! Kökö, kazanın karası gibiymişsin. Bak simsiyah oldu havlu, dedi.

Rayımcan oğluna sertçe baktı:

–Vayy seni hayvan ne olmuş! Kökö, birazdan yıkanırsa senden de beyaz olur, diyerek oğlunu şakayla karışık uyardı. Kökö’nün omzuna elini koydu.

Burada Rayımcan Kökö’yü avutmasaydı, havluyu Rasul’un yüzüne atarak koşarak gideceği belliydi. Kökö, kibar konuşmasına sevinerek öyle yapmadı. Rayımcan’ın dedikleri doğruydu. Yıkanırsa bembeyaz, tertemiz olurdu…

Kökö, evdeki eşyalara yavaşça baktı. Sonra morali yükseldi ve konuşmaya başladı: “Şey o zaman annem vardı, pilav, mantı, güçbara (yemek türü) yapıyordu, çok çok lezzetliydi. Hmm babam mı, babam nasıl bir insandı acaba hiç bilmiyorum… Babam kesin çok yakışıklı, güçlüdür. Keşke şimdi babam olsaydı… Çoro gibilerin onunu da döverdi. Babam olsaydı, Çoro bana hiçbir şey yapamazdı. Şimdi babam yok diye bana takılıyor. Yetim diyor, eziyet ediyor.

Tam o anda gözüne karşıdaki büyük ayna ilişti. Kökö, bunu fark etmemişti bile. Her şey gözüküyormuş. Hiç fark etmemişti. İşte en önde annesiyle ninesinin ortasında kendinden emin bir şekilde şık giyinen Rasul oturuyor. Ya Kökö? Giysisi her yeri yamalı, elbisesinin tutacak yeri kalmamış, yırtılmış. Sanki sokak köpeği…

Merhametli ev sahiplerinin ısrarlarına rağmen bir daha Kökö, yemek yemedi. Ne lezzetli pilav ne de sıcak çay çekmedi canı. Zavallının kalbini acımasız bir el sıkıyordu sanki. Gözleri doldu. Ne yapsın zavallı kirli elleriyle gözyaşlarını sildi.

–Ağlama yavrum! Neden ağlıyorsun? Sen koskoca adamsın artık, yakışır mı sana! diye Rayımcan, çocuğun göz yaşlarını peçeteyle sildi ve çenesinden tutarak başını kendisine çekti.

Saragül Teyze de kendi kendine fısıldıyordu.

–Kalbinde derdi olanın gözü yaşlı olur derler. Zavallının anne babası hayatta olsaydı derdi bilir miydi küçük çocuk! Şeki adlı teyzesi akılsızın teki. Bu öz kardeşinin zavallı evladını kendi çocuğu gibi merhametle büyütse olmaz mıydı?

Zavallı yetimin bütün dertleri deniz dalgaları gibi içine sığmıyor, çıkmak istiyor, gözyaşlarına dönüşüyordu. Zaten kendini zor tutuyordu. Kadının acıyarak konuşması onun kendini tutamamasına neden oldu. Ağzını eliyle kapatarak ağladı. Biraz sonra derin nefes aldı ve kendini toparlamaya çalıştı.

Sonra derin bir hüzün dolu sessizlik odayı kapladı. Çocuğun derin derin soluk almasından başka bir ses çıkmıyordu.

Burada hırsızlık hakkında konuşulmaz, yetim çok alıngan birisi galiba… Hemen konuşulursa zoruna gider. Hem de bir defa anlatmakla çocuk akıllanmaz ki… Hatta bir daha konuşmaz kaçar. Bunları çok iyi anladı Rayımcan. O, nasılsa öğretmendi.

–Evet, çocuğa yavaşça anlatmak lazım. En önemlisi çocuğa iyi bakılırsa hırsızlığı bırakır…

Sofrayı kaldırdılar.

–Rasul! diye seslendi Rayımcan. Kökö’nün saçlarını ıslatmaya yardım et! Bayağı uzamış keselim tamam mı Kökö?

Rayımcan geçmişi hatırladı. Kökö’nün babası Yusuf-la beraber savaşa gittiklerini, gözünün önünde öldüğünden bahsetti. Yaşlı Saragül Teyzenin gözleri doldu:

–Ya Rabbim, nice yiğitler vefat etti o kanlı savaşlarda. Sen onların kabrini nurla doldur!

Şirin de içinden bir daha kocasına o kara günleri yaşatmasın diye Allah’a yalvarıyordu…

–Ne dersiniz, bizim çok çocuğumuz da yok. Babasından kalan yalnız zavallı yetimi biz evlat edinsek nasıl olur! Rasul ile kardeş gibi büyür. Artık kimseye saldırmazdı.

–Çocuğun kendisi ne der acaba! dedi Saragül Teyze.

Rayımcan:

–Rasul… Rasul… diye dışarıya seslendi. Rasul, hemen koşarak geldi.

–Efendim baba.

–Oğlum Kökö nerede?

–Gitti.

–Ne… Nereye gitti? Yoksa sen bir şey mi dedin ona? diye Saragül Teyze torununa baktı.

–Yoo hiç bir şey demedim. Saçlarını yıkayalım demiştim, kendisi böyle beni pis mi buluyorsun? diye söverek gitti.

Rayımcan, yüksek sesle:

–Git, hemen bul, getir! dedi.

Arığın kenarlarındaki otları kurnaz birisi kesmiş, tepe gibi bir yere toplamıştı. Üstelik arıktaki sudan dolayı otlar nemli ve yumuşak idi. Kökö, yalın ayak olsa da kilim gibi geldi bu otlar. Kökö’nün yüzünde üzüntü vardı ve çok düşünceliydi. Rasulların evlerinin olduğu tarafa baktıktan sonra otların üzerine oturdu.

–Ooo pamuk gibi…

Otları gelin gibi eğdiren serin rüzgar esiyor… Her taraftan bal arılarının vızıltısı geliyordu. Yakın bir yerde yuvası mı var yoksa! Arığın öbür tarafındaki kocaman kayısı ağacında kuş ötüyordu. Şüpheli bir şey görmüş gibi ara sıra Kökö’ye bakıyordu. Bir bal arısı geldi ve Kökö’nün dizlerine kondu. Kökö, sinirlenerek onu eline aldı ve parçaladı. Zavallı arı parça parça olup yerde yatıyordu.

–Şuna bak, az kaldı beni ısıracaktı.

Sonbahar güneşinin son ışıkları çocuğu ısıtıyordu. Uzun zamandır hiç böyle sıcak, lezzetli yemek yememişti. Karnı doyunca uykusu geldi. Ağzını açarak esnedi ve düşünmeye başladı.

–Mm… Gerçekten o amca babamın dostu olmuş mu, beni evine davet etti, pilav ısmarladı, şekerli çay… Oğlunu dövsem de bir şey demedi. Rasul’a da aferin babasına anlatmamış. Rayımcan amca çok iyi birisiymiş. Peki, benim babam… Babam çok iyi birisidir eminim… Canım babam, anneciğim… Canım annem…

Çocuk uykulu gözlerini zorla açıyor, annesini hatırlıyordu. O an, aniden Rasul, koşarak çıkageldi. Uyumamış olsaydı Kökö:

–Hey Rasul nereye gidiyorsun alelacele? diye sorardı. Ama hiç ses çıkarmadı.

Rasul, Şeker’in evine geldi. Penceredeki her zamanki eski şapka yerinde değildi; biraz hava alsın diye asılmıştı. Rasul, gizlice bakarak pencereden içeriyi dinlemeye başladı. Evin içi mağara gibi karanlıktı. Sadece bir insanın yüzüne ışık çarpıyor, o da Çoro idi. Şeker’e bakarak şakalaşıyor, bazen de laf atıyordu.

–Nasip olursa ilkbaharda gelir. Orman kolhozunda çalışırım. Ormanda bekçilik yapacağım. İşi çok kolay, sadece atla gölgelerde gezersin, çocuk oyuncağı. Sen de ev işlerine bakarsın. Yetimine de iş bulunur, meyveleri toplar.

Çoro’nun sesi biraz alçaldı. Şeker cevap verdi; ama onun yüzü gözükmüyordu. Rasul, ne konuştuklarını dinlemeye devam etti. Çoro, bıyıklarını bükerek… Konuşmaya devam etti:

–Ya da Özbekistan’a gideriz, bir kolhoza gidip ben çoban olurum. Koyun güderiz. Özbekler hayvanların semizliği, büyük küçüklüğü, yağ peyniri ile ilgilenmez, sadece sayısı gerek onlara. O zaman sen Şeker gerçekten zengin hanım olursun. Yetimin koyunları güder. Ben şehirleri gezerek ticaret yaparım. Semiz koyun, çuval dolu hayvan derisi, peynir, yağ satarım. Ooo Şeker, bir düşünsene o zaman biz paraya gömülürüz!

–O, Şeker canım… Çok güzel yaşarız çok güzel!

Helal kazançla para kazanılmaz mı hiç? der mi Şeker… Tam tersine onun dediklerine ikna olmuş gibi sessizce oturdu, dinledi. Kendisine boyun eğdiği için Çoro, daha kendinden emin bir şekilde konuşmasına devam etti…

Burada Kökö yok galiba, hiç sesi çıkmadı. Rasul, Kökö geldi mi diye sormaktan çekindi. Geçenki olaydan sonra Şeker’den korkuyordu. Rasul, kamışlı arık kenarlarındadır diye düşünerek yürüdü. Kamışlı derelerin arası gölgeymiş. Dünyayı su basmış gibi hiç ses gelmiyordu. Kızıl kumlu dar bir etek gibi kimsesiz tarlalar… Aniden “aauuu” diye bir ses çıkarsa Rasul’un, “anneeeee” diyerek kaçacağı kesindi. O etrafına bakınarak ürkek adımlarla yavaşça yoluna devam etti. Bir zaman sonra bir ateş yakılan yerle karşılaştı. Odun parçaları, tavuk bacakları yerdeydi. İki tane el yapımı şiş de vardı. Rasul, birileri onu takip ediyormuş gibi telaşla yerdeki şişlerden birini eline aldı. Haa, geçenki zavallı horoz bu şişe takılmış diye düşündü.

Peşinden birileri geliyormuş gibi aceleyle tepeye çıktı. Sanki Kökö’yü düşündüğü yerde bulabileceği düşüncesiyle yoluna devam etti.

–Rasul, diye arkadan ses geldi. Hemen peşine bakınca arık kenarındaki Kökö’yü gördü, çok sevindi.

–Kökö, diye yanına koşarak geldi.

–Seni arıyordum, aradım… Aradım… Hiçbir yerde bulamadım. Babam getir, demişti.

Kökö, bunun babası ne bana böyle yapışıyor der gibi baktı.

–Babam seni sevdi, gelsin diyor. Hadi gidelim!

–Niye?

–Hiç öylesine konuşacağız, yemek yiyeceğiz. Kökö esneyerek, -Yemek mi, etli mi?

–Ben bilmiyorum. Annem bilir, dedi. Rasul, Kökö’nün yüzüne bakarak şaşırdı.

–Ya senin yüzüne ne oldu?

–Arı soktu, diyerek Kökö, sol tarafındaki kaşının altını kaşıdı. Baksana çok acıyor, şişmiş mi?

–Bir şey olmaz. İlacı var, babam hemen iyileştirir.

–Öyle mi, çok güzel o zaman! diye Kökö, gülümsedi.

–Rasul, gel biraz oynayalım, sonra gideriz. Ben sana harika bir oyun öğreteceğim. O-O-o sen bu oyunu öğrenirsen okuldaki bütün çoçuklar peşinde olur.

–Nasıl oyun, geç kalmaz mıyız?

–Çok yakın zaten, gecikmeyiz. Sen bilmiyorsun da Taş-Kömür’de Rus çocuklar çok.

–Biliyorum ben onları.

–Ama sen onlarla oynamadın ki… Ben onlarla çok iyi arkadaştım. Rasul, şaşkın gözleri ile Kökö’ye baktı.

–Ooo Rus çocuklar zekidir. Ağaçtan kılıç yaparlar. Yarısı beyaz yarısı kırmızı olarak iki takıma ayrılarak oynarlar. Oyun çok ilginç olur. Sadece bunlar değil, onların silahları da var. Okları kibritten atınca ses de çıkar. Sonra şey… Onlar çok zeki yaa… Rasul şaşırıp kaldı.

–Bir defa yazın biz de babamla Taş-Kömür’e gitmiştik. Mağazaları gezerken silah gördüm. Babamdan satın almasını istemiştim. Bugün silah tutan yarın eşkiya olur, diye almadı.

–Niye almadı? Niçin?

–Öylesine… Sana gerekmez diyor.

Niçin almadığının nedenini ikisi de bulamadı. Öylece ikisi de sustu.

–En azından kılıcımız olsaydı… Neyse tamam.

Kökö, kalkıp kamış odunlarından iki tane getirdi ve uzun bir kol kadar iki dayak yaptı.

–Al bu senin olsun, bu da benim. Hadi ikimiz saldıralım birbirimize.

–Tamam, diye Rasul gülümseyerek Kökö’nün omzuna dayakla yavaşça vurdu. Acıdı mı?

–Bak şöyle yapacaksın. Kökö, zıplayarak arkaya çekildi. Bir bacağı önde birisi arkada sanki saldırmak üzere duran horoz gibi duruyordu. Gördün mü böyle duracaksın. Şimdi istediğin yere kılcınla vur…

“Şunun bacağını bir acıtayım.” diye düşünen Rasul, kılıcını Kökö’nün bacaklarına doğru vurdu. Ama Kökö, hemen kılıcıyla karşılık verdi.

–Ha, şimdi kafama vursana! Hadi hadi çabuk! diye Kökö kendinden emindi.

Rasul, ne kadar uğraşsa da vuramadı. Kökö hemen kılıcıyla savuşturuyordu.

–Vayy be! diyerek Rasul şaşırdı. Gerçekten hiç yakalatmıyorsun…

Ama görmediklerin çok daha…

Kökö gülümseyerek:

–Böyle kendini koruyacaksın. Ben korunurken sana saldırırım, dikkat et! dedi.

–Hadi başla!

Kökö gülerek Rasul’un kılıcını itti ve kılıcıyla karnına doğru iki defa vurdu. Rasul, karnının acısına dayanamadan yere oturdu. Kökö, amacına ulaştı galiba, gülüyordu.

–Ne, acıyor mu? Bir şey olmaz alışırsın. Ben de yeni öğrendiğimde Vovka adında bir arkadaşım boynuma, bacaklarıma vurmuştu, sızlatmıştı. Öğrendikten sonra benden kaçıyordu kendisi.

–Bırak ya kötü bir şeymiş bu. Hadi şimdi gidelim! Kökö, bak babam geliyor şurada. Bak bizi gördü.

6

Üçüncü gün olmak üzereyken akşamleyin Şeker, Kökö’yü aramaya başladı. Elbisesinin iki kolunu dirseklerine doğru sıyırmış, başında şalı da yoktu. Her gün omzuna zorla inen renksiz sarı saçlarını da toplamıştı. Kendisi de sarı olduğundan sarı renkteki elbisesi de hiç yakışmamıştı. Dikildiğinden beri ütü diye bir şeye dokunmamış bile. Ayakkabısı topuksuz olsa da bir tarafına eğilmişti. Dikilen yerleri gözüküyordu, eskimişti artık. Şeker:

–Hey Rayıke! diye seslendi daha eşiği atlamadan. Gezgin yetim burada mı? Gezer salak salak, nerede karnı doyarsa oraya gider. Allah canını alsın!

Rasul, bu bağırıp çağıran kim diye merakla dışarıya çıktı. Şeker’i görünce hemen geri döndü.

–Hoşgeldin bacım! Evet, Kökö burada, buyur içeriye gir! Rayımcan, her zamanki gibi kibarca karşıladı.

–Yok, Rayıke ben gideceğim. Gezgini götürmeye gelmiştim.

Rayımcan, biraz düşündükten sonra:

–İyi ki gelmişsin, üzülme bacım; ama bu çocuk bizde kalacak! dedi. Sen gelmişken çocuk hakkında konuşalım.

–Ne demek bu Rayıke! Şeker şaşkın şaşkın bakıyordu. Ben öz kardeşimin çocuğunu başkasına verir miyim? Bu kardeşliğe sığar mı? Yok, ben öyle yapamam hiç…

–Bacım, sen çocuğa iyi davranmıyorsun, okula da göndermiyormuşsun. Taş-Kömürdeyken seni uyarmamış mıydım? Uyarmıştım tabi… Neyse eskileri hatırlamakla bir şey kazanamayız. Çocuğu şimdiden doğru tarafa yönlendirmemiz gerekiyor. Şeker, sinirlenmeye başladı.

–Bu da nereden çıktı! Ben evladımı bırakır mıyım hiç! Götüreceğim, kimsesiz değil ki! Kökö neredesin gel buraya! Senin derini yüzerim! Hemen çık! Allah canını alsın senin!

Kökö, Şeker’in sesinden kediden korkan civciv gibi duruyordu. Sarıgül Teyze elinden tutarak getirdi.

–Teyzesi işte Kökö! diye Rayımcan çocuğun alnından okşayarak kendine çekti. Rasul’dan eksik görmem. Kendi çocuğum gibi büyütürüm, dedi.

Şeker çocuğu ilk bakışta fark etmedi. Çünkü sadece üç gün önce dövdüğünde bile kendisinin iğrendiği pis yetim değildi artık Kökö. O, bugün tamamen değişmişti. Ayağında siyah deriden ayakkabı, başında bembeyaz kalpak vardı. Bembeyaz gömleğiyle siyah pantalonu da şık duruyordu. Beti benzi tertemizdi. Uzamış tırnaklarını, uzayan saçlarını da kesmişler, saçlarındaki pisliklerden iz bile kalmamıştı.

Şeker, çocuğa nefret dolu gözleriyle sanki çocuk değil taş bile olsa çiğneyecek kadar sertçe bakarak konuştu:

–Şuna bak! Canın çıksın senin! Çıkar üzerindekileri. Çıkar şimdi. Hemen giymiş! Baban giysi için mi öldü senin!

Kökö, hiç haraket etmeden bunun gibi kaba bir kadını ömrü boyunca ilk defa görüyormuş gibi Şeker’e sertçe baktı ve dışarıya çıktı. Çocuğun kendisini önemsememesi Şeker’i daha çok sinirlendirdi.