- -
- 100%
- +
İmparator için Sinod için dua edince anlamasa da şüphe edemeyeceğini, Kutsal Sinod’u yine de sevdiğini, onun için dua ettiğini söyleyerek eğiliyor; daha çok haç çıkarıyordu.
Diyakoz, duayı bitirip göğsünün çevresini atkısıyla istavrozladı ve şöyle dedi:
“Kendimizi ve hayatımızı Tanrı Hristos’a teslim ediyoruz.”
Nataşa, Kendimizi Tanrı’ya teslim ediyoruz! diye tekrarladı içinden. Tanrı’m, kendimi senin isteğine veriyorum… diye düşündü. Hiçbir şey istemiyorum; ne yapacağımı, irademi nasıl kullanacağımı öğret bana; beni al! Beni al! diye tekrarlıyordu sabırsızlıkla. Haç çıkarmıyordu artık ve incecik kollarını iki yanına salıvermiş, görünmez bir kuvvetin kendisini hemen almasını; bedeninden, yakınmalarından, isteklerinden, vicdan azaplarından, özlemlerinden, kusurlarından kurtarmasını bekliyordu sanki.
Ayin sırasında kızının duygulu yüzüne, parıldayan gözlerine birkaç kere baktı Kontes; ona yardım etmesi için Tanrı’ya dua etti.
Ayinin ortasında, herkesi şaşırtan ve Nataşa’nın iyi bildiği ayin kurallarına aykırı düşen bir şey oldu: Diyakoz yamağı, Teslis Günü, diz çökülerek duaların okunduğu iskemleyi getirdi ve mihrap kapılarının önüne koydu. Papaz leylak renginde sivri kadife külahıyla göründü, saçlarını düzeltti, güçlükle diz çöktü. Herkes, birbirinin yüzüne şaşkın şaşkın bakarak aynı hareketi yaptı. Rusya’nın düşman elinden kurtulması için hazırlanmış ve Sinod’dan henüz gelmiş bir dua okunacaktı.
“Ey güç sahibi Tanrı, ey kurtarıcı Tanrı’mız!” diye başlayarak Rus gönlüne derin etki yapan İslav din adamlarının o saydam, yalın ve tatlı sesiyle okumaya başladı papaz:
Ey güç sahibi Tanrı, ey kurtarıcı Tanrı’mız! Değersiz yaratıklarını lütfunla, kereminle koru bugün; şefkatle dinle bizi, esirge ve bağışla! Bütün yurdunda kargaşa çıkarmak ve dünyayı yıkıma uğratmak isteyen düşman üzerimize yürüdü; bu caniler senin yurdunu, kutsal Kudüs’ünü, sevgili Rusya’nı yakıp yıkmak, tapınaklarını kirletmek, mihraplarını yerle bir etmek, kutsallığını ayaklar altına almak için toplandılar. Tanrı’m; günahkârlar, ne zamana, ne zamana kadar övünecekler? Katilliklerini ne zamana kadar sürdürecekler?
Ey güç sahibi Tanrı! Sana dua eden bizleri dinle. İyi yürekli ve yüce İmparator’umuz Aleksandr Pavloviç’in kılıcını keskin eyle; onun ne kadar doğru, ne kadar yumuşak olduğunu hatırla, iyiliği için onu ödüllendir; bizleri, senin sevgili İsrail’ini böyle yönettiğini unutma. Onun niyetlerini, girişimlerini, yaptığı işleri kutsa; her şeye güç veren sağ elinle saltanatını pekiştir, düşmana karşı onu muzaffer eyle; Musa’yı Amalekt’e, Gedeon’u Madiam’a, Davout’u Calud’a karşı muzaffer eylediğin gibi! Ordularını koru, senin adına savaşanları Midyalıların oklarıyla donat, savaş için onlara güç ver, silahını ve kalkanını alıp bizimkilerin yardımına koş, bizim kötülüğümüzü isteyenler utanıp yerin dibine geçsinler; sana bağlı ordular önünde, yel karşısındaki toza dönsünler; güçlü meleğin onları yerlere çalsın, önüne katıp sürsün; akıllarından geçirmedikleri sırada bir ağa düşsünler, kendi tuzaklarına kendileri yakalansınlar. Kullarının ayaklarına kapansınlar, ordularımız çiğnesin onları. Tanrı’m, küçük büyük her şeyi kurtarırsın! Tanrı’m, insanoğlu sana karşı bir şey yapamaz.
Babalarımızın Tanrı’sı! Sonsuz bağışlayıcılığını ve şefkatini hatırla; bizi kendinden uzaklaştırma, değersizliğimizi hoş gör; bağışlayıcılığının ve iyiliğinin sonsuzluğunda, suçlarımızı ve kabahatlerimizi de hoş gör! Yüreğimizi temizle, yeni bir ruh oluştur içimizde; sana duyduğumuz inançla güçlendir hepimizi, umutla güçlendir, birbirimize gerçek bir sevgiyle canlandır, bize ve babalarımıza verdiğin mal mülkü savunmamız için birlik olarak silahlandır bizi; haksızların yönetimi kutsal halkını boyunduruk altına almasın!
İnandığımız, umut bağladığımız Ulu Tanrı! Bağışlayıcılığına duyduğumuz inanç için utandırma bizi, koruduğunu bir işaretle göster ve bizden ve kutsal yurdumuzdan nefret edenler bunu görüp şaşırsınlar ve utansınlar ve herkes adının Tanrı olduğunu, bizim de senin kulların olduğumuzu bilsin. Bugün lütfunu göster bize ve bizi kurtar! Merhametinle, sana bağlı olanların yüreğine su serp; düşmanlarımıza vur ve sana inananların ayaklarının altına ser! Sen, sana inananların savunması, yardımı ve zaferisin. Ululuk; Baba, Oğul, Kutsal Ruh şimdi, her zaman ve sonsuza kadar senindir! Âmin!
Nataşa’nın dinî duygularla dolu olduğu o anda bu dua üzerinde büyük bir etki yaptı. Musa’nın Amelekt’i, Gedeon’un Madiam’ı, Davud’un Calud’u yenmesi ve Kudüs’ün yakılıp yıkılması konusundaki sözleri dinledi; yüreğini dolduran sevgi ve ateşle Tanrı’ya dua etti. Ama dualarında ne istediği konusunda açık seçik bir fikri yoktu. Temiz bir ruh edinilmesi, yüreklerin umutla, inançla pekiştirilmesi konusundaki isteğe bütün benliğiyle katılmıştı. Ama daha biraz önce düşmanlarının sayıca çok olmasını, onları bağışlamayı ve onlar için dua etmeyi istemişken şimdi ayaklar altında ezilmeleri için dua edemiyordu. Ama papaz tarafından diz çökerek okunan bu duanın doğruluğundan da şüphe duyamazdı. İnsanların, işledikleri günahlar yüzünden uğrayacakları cezayı ve özellikle kendi günahlarını düşünerek benliğinin derinliklerinde, dindarca ve titretici bir dehşet duydu Nataşa; herkesi ve kendisini bağışlaması, herkese ve kendisine huzur ve mutluluk vermesi için Tanrı’ya dua etti. Ve Tanrı dualarını duyuyormuş gibi geldi ona.
XIX
Rostoflardan dönerken kuyruklu yıldızı seyrettiği ve Nataşa’nın minnet dolu bakışını hatırlayarak önünde sanki yeni bir ufkun açıldığını hissettiği günden beri, yakasını hiç bırakmayan mesele; -dünyevi şeylerin boşluğu ve anlamsızlığı sorunu- Piyer’e azap vermez olmuştu artık. Önceleri her işinde kafasını meşgul eden, “Niçin? Neden?” sorusunun yerine bir başka soru geçmemişti, sorusuna bir cevap bulmuş da değildi; yerini onun çağrışımı almıştı yalnızca. Bayağılıklarını duyduğu ya da kendisine bu tür şeyler anlatıldığı insanoğlunun adiliği ya da budalalığı konusunda bir şeyler okuduğu ya da duyduğu zaman eskisi gibi dehşete düşmüyordu; her şey bu kadar kısa ömürlü ve belirsizken, insanların niçin böyle uğraşıp durduklarını sormuyordu artık. Onu, son gördüğü hâliyle hatırlıyordu ve bütün şüpheler silinip gidiyordu içinden. Aklından çıkmayan sorudan kurtulmuş olduğu için değil ama onun hayalî varlığını, hiçbir şeyin doğru ya da yanlış olmadığı bir başka ve parlak manevi etkinlik dünyasına alıp götürdüğü; yaşanmaya değer bir güzellik ve sevgi âlemine ulaştırdığı için silinip gidiyordu bütün şüpheler. Ne gibi bir iğrençlikle karşılaşırsa karşılaşsın şöyle diyordu:
“Filanca kişi devleti ve Çar’ı soysun, devlet ve Çar da onu yüksek yerlere getirip ödüllendirsin isterse! Dün bana gülümsedi o ve gelip kendisini görmemi rica etti ve ben onu seviyorum; kimse de bunu bilmeyecek!”
Piyer; yine kibarlar âleminde görünüyor, çok içiyor, aynı avare ve dağınık hayatı yaşıyordu. Rostoflarda geçirdiği saatlerin dışındaki zamanı da geçirmesi gerekiyordu çünkü. Moskova’da edindiği ahbaplar, bu tür bir hayata kaçınılmaz olarak çekiyordu onu. Ama savaş alanından daha da kaygılandırıcı haberler geldiği, Nataşa’nın sağlığının düzeldiği ve artık ona karşı eskisi gibi şefkatli bir acıma duymadığı şu son zamanlarda gitgide büyüyen anlaşılmaz bir tedirginlik sardı Piyer’i. İçinde bulunduğu durumun uzun zaman süremeyeceğini, hayatını altüst edecek bir felaketin yaklaştığını hissediyor ve bunun belirtilerini her yerde sabırsızlıkla arıyordu. Farmason kardeşlerden biri, Yuhanna’nın Apokalips’inden çıkarılan ve Napolyon’a ilişkin olan bir kehaneti açıklamıştı.
Apokalips’in on üçüncü bölümünün on sekizinci ayetinde şöyle deniyordu:
Bilgelik burada. Anlayış sahibi kimse canavarın sayısını saysın: Bu bir insanın sayısıdır ve bu sayı altı yüz altmış altıdır.
Aynı bölümün beşinci ayetinde de şöyle denir: Ve onun iri lakırtılar, küfür dolu sözler söyleyen bir ağzı vardır ve ona bir saltanat verilmiştir ki kırk iki aylıktır.
Fransız alfabesi, ilk on harfin birimleri, ondan sonrakilerin onları temsil ettiği İbrani alfabesi gibi ele alınırsa harfler şu değerleri edinir:
A B C D E F G H K L M N O
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 20 30 40 50
P Q R S T U V W X Y Z
60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160
Bu sistem uyarınca “l’Empereur Napoleon”47 sözü rakamlara dökülünce elde edilen sayıların toplamı 666 etmektedir ve Napolyon’un, Apokalips’te haber verilen canavar olduğu meydana çıkmaktadır. Yine aynı işlem yapılınca canavarın egemenlik süresi olan quarante-deux-nün48 toplamı da 666 olmaktadır. Bundan da Napolyon’un iktidarının kırk iki yaşına geldiği 1812’de sona ereceği sonucu çıkarılmaktadır. Bu kehanet Piyer’i çok etkilemişti. Canavarın, yani Napolyon’un iktidarına neyin son vereceğini kendine sık sık soruyor ve harfleri sayıları çevirme yöntemiyle bu soruya bir cevap bulmaya çalışıyor “l’Empereur Alexandre, La nation Russe”49 yazıyor, bunların sayılarını topluyor ama sonuç 666’dan ya fazla ya da eksik çıkıyordu. Bu hesaplarla uğraşırken bir kere kendi adını da yazdı: “Comte Piyer Besuhoff.” Sayıların toplamı yine tutmadı. İmlayı değiştirerek “s” yerine “z” yazdı, bir “de” ve artık olarak “le” ekledi ama istediği sonucu yine de elde edemedi. Aranılan cevap kendi adında bulunuyorsa milliyetinin de mutlaka yazılması gerektiğini düşündü. Le Russe Besuhoff yazdı, rakamları topladı ama 671 çıktı. 5 sayı fazlaydı bu ve 5 “e” harfine, “l’Empereur Napoleon” deyimindeki “article”de bulunan ama düşmüş olan “e”ye tekabül ediyordu. “E” harfini aynı şekilde ama kurallara aykırı olarak düşürerek aradığı cevabı, toplamı 666 eden “l’Russe Besuhoff”ta buldu. Bu buluş heyecanlandırdı onu. Apokalips’te haber verilmiş olayla nasıl ve ne gibi bir ilişkiyle kendisi arasında bağ kurulmuş olduğunu bilmiyordu. Ama bu ilişkiden de hiç şüphe etmiyordu. Nataşa’ya duyduğu aşk, Deccal, Napolyon istilası, kuyruklu yıldız, 666, l’Empereur Napoleon ve l’Russe Besuhoff’un; evet, bütün bunların olgunlaşarak bir araya gelmesi, patlaması ve kendisini esiri gibi duyduğu sihirli ama bayağı Moskova kibarlar dünyasından çekip çıkarması, büyük bir sınanmaya, bir mutluluğa götürmesi gerekiyordu.
Ayinin yapıldığı pazardan bir gün önce Piyer, halka bildiriyi ve ordudan gelen son haberleri yakın dostu Kont Rastopçin’den alıp Rostoflara getirme konusunda söz vermişti. Sabah, Kont Rastopçin’e gittiğinde ordudan yeni gelmiş bir kuryeyle karşılaştı. Kurye, Piyer’in tanıdığı ve Moskova balolarında sık sık rastladığı birisiydi.
“N’olur bana yardım edin…” dedi kurye. “Çantam, yakınlarınızın mektuplarıyla dolu.”
Bu mektupların arasında Nikolay’ın babasına yazdığı da vardı. Piyer bunu aldı, Kont Rastopçin de İmparator’un Moskova halkına çağrısının -yeni basılmıştı- bir kopyasını, son günlük emirleri ve en son afişini verdi ona. Günlük emirleri gözden geçiren Piyer; bunların birinde ölülere, yaralılara ve ödüllendirilenlere ilişkin haberleri okurken Ostrovno Savaşı’nda gösterdiği fayda dolayısıyla dördüncü dereceden Georgiy nişanıyla ödüllendirilen Nikolay Rostof’un ve aynı günlük emirde Nişancı Alayı Komutanlığı’na atanan Andrey Bolkonski’nin adlarını gördü. Piyer, Bolkonski’yi Rostoflara hatırlatmak istemezdi ama oğullarının ödüllendirilmiş olduğunu onlara haber vermek isteğinin önüne geçemedi ve öğle yemeğinde kendisi götürmek üzere İmparator’un çağrısını, Rastopçin’in afişini ve öteki emirleri yanına alarak o emri ve mektubu Rostoflara gönderdi.
Kont Rastopçin’le yaptığı konuşma, Kont’un aceleci ve tedirgin hâli, ordudaki berbat durumundan kayıtsızca söz eden kurye ile karşılaşması, Moskova’da casusların yakalandığı ve Napolyon’un ağustostan önce her iki başkente de gireceğini açıklayan bir kâğıdın kentte elden ele dolaşması konusundaki söylentiler, ertesi gün İmparator’un beklenen gelişi; evet bütün bunlar, kuyruklu yıldızın ortaya çıkışından ve özellikle savaşın başlarından beri Piyer’in yakasını bırakmayan heyecanı ve bekleyiş duygusunu daha da güçlendirmişti.
Orduya katılma düşüncesi çoktandır kafasındaydı ve böyle yapacaktı ama önce evrensel barışı ve savaşın ortadan kaldırılmasını gerçekleştirmek isteyen Farmason Cemiyetine bağlıydı ve ayrıca üniforma giyen ve yurtseverlik gösterisi yapan çok sayıda Moskovalı bayları görünce aynı adımı atmaktan utanç duyuyordu. Orduya girmemesinde en fazla etkisi olan şey ise kendisinin yani l’Russe Besuhoff’un, canavarın esrarlı numarası olan 666’ya sahip olduğu ve iri laflar, küfür dolu sözler söyleyen canavarın iktidarını sona erdirmek konusunda kendine verilen görevin ta ezelden belirlendiği ve bundan ötürü herhangi bir girişimde bulunmanın kendisine düşmediği, olacak olanları beklemesi gerektiği yolundaki belli belirsiz düşüncesiydi.
XX
Rostoflarda, her zamanki gibi yakın dostlar, pazar yemeği için bir araya gelmişlerdi. Onları yalnız bulmak umuduyla önceden gelmişti Piyer.
Bir yıldır o kadar şişmanlamıştı ki eğer bu kadar uzun boylu, geniş omuzlu ve ağırlığını kolayca taşıyacak kadar sağlam yapılı olmasaydı, çok çirkin görünecekti şüphesiz.
Soluyarak ve bir şeyler mırıldanarak merdivenleri çıktı. Arabacısı, bekleyip beklememesi gerektiğini bile sormamıştı: Kont’un, Rostoflara gelince saat on ikiden önce dönmek istemeyeceğini bilirdi. Rostofların uşakları; Piyer’in bastonunu, pelerinini ve şapkasını almak için sevinçle yanına geldiler. Kulüpteki alışkanlığına uygun olarak, bastonunu da şapkasını da sofada bırakırdı Piyer.
Rostoflarda, ilk Nataşa’yı gördü. Daha pelerinini çıkarırken sofada sesini duymuştu onun, salonda solfej çalışıyordu. Piyer hastalığından bu yana onun şarkı söylemediğini biliyordu. Bundan ötürü sesini duyunca çok sevindi. Kapıyı hafifçe açtı ve Nataşa’yı, ayinde giydiği leylak rengi elbiseyle odada gezinip şarkı söylerken gördü. Kapıyı açtığında arkası dönüktü ama birden dönüp Piyer’in ablak ve şaşkın yüzünü görünce kızardı ve hızla ona yaklaştı.
“Yeniden şarkı söylemeye çabalıyordum…” dedi. “Ne de olsa bir uğraş işte…” diye de ekledi özür diler gibi.
“Çok haklısınız.”
“Gelmenize çok sevindim. Bugün öyle mutluyum ki…” dedi Piyer’in uzun zamandır görmediği canlı bir havayla. “Biliyorsunuz, Georgiy nişanını aldı Nicolas. Onunla iftihar ediyorum.”
“Elbette! Günlük emri ben gönderdim. Ama sizi rahatsız etmek istemem…” diyerek salona yürüdü.
“Kont! Şarkı söylemem fena mı?” dedi Nataşa kızararak.
Bakışlarını Piyer’in gözlerine dikmiş, cevap bekliyordu.
“Yoo… Niçin olsun? Ama bunu neden soruyorsunuz bana?”
“Bilmiyorum…” diye cevap verdi Nataşa hızla. “Ama hoşunuza gitmeyen bir şey yapmak istemem. Size mutlak bir inancım var. Benim için ne kadar değerli olduğunuzu, benim için neler yaptığınızı bilemezsiniz.”
Nataşa bu sözleri hızla söylüyordu ve Piyer’in yüzünün kızardığını fark edememişti.
“Aynı emirde onun, Bolkonski’nin (Bu adı, hızla ve alçak sesle söyledi.), Rusya’da, orduda olduğunu okudum. Ne dersiniz? Beni bir gün bağışlar mı?” diye hemen ekledi, sözünü bitirmeye kuvveti yetmemesinden korkuyor gibi. “Bana karşı bir gün kötü duygu beslemekten vazgeçer mi? Ne dersiniz? Ne düşünüyorsunuz bu konuda?”
“Bence…” dedi Piyer. “Onun bağışlayacağı bir şey yok… Onun yerinde olsam…”
Ansızın bir çağrışımla, bir başkası ve dünyanın en iyi ve serbest erkeği olsaydı, karşısında diz çöküp kendisiyle evlenmesini istediğini Nataşa’ya söylediği anı hatırladı Piyer ve aynı şefkat, merhamet ve aşk duyguları sardı benliğini, dilinin ucuna aynı sözler geldi. Ama onları söylemesine izin vermedi Nataşa.
“Evet, evet siz, siz…” Bu siz kelimesini belli bir coşkuyla söylüyordu. “Siz başka… Sizin kadar iyi, gönlü yüce bir kimse bilmiyorum; olamaz da. Eğer o sırada ve hatta şimdi siz olmasaydınız, hâlim ne olurdu kim bilir! Çünkü…”
Birden gözleri doldu, öte yana döndü, notayı gözlerine kadar kaldırdı, okumaya başladı, salonda yeniden yürümek üzere ilerledi.
Bu sırada, koşarak misafir odasına geldi Petya.
Petya on beş yaşında, güzel, pespembe bir oğlan çocuğuydu; dolgun dudaklarıyla Nataşa’ya çok benziyordu. Üniversiteye hazırlanıyordu ama son zamanlarda, arkadaşı Obolenski ile birlikte hüsar yazılmaya gizlice karar vermişlerdi.
Petya bu işi konuşmak üzere adaşına koşmuştu. Hüsarlığa kabul edilip edilmeyeceğini öğrenmesini rica etti Piyer’den.
Piyer, Petya’nın söylediklerini dinlemeden salonda dolaşıp duruyordu.
Petya, kendisini dinlemesi için elini çekiştirdi onun.
“Benim işim için bir şey söyleyin lütfen, Piyotr Kiriliç! N’olur! Tek umudum sizde…” diyordu.
“Ha, senin işin mi? Hüsar mı olacaksın? Söylerim, söylerim! Bugün mutlaka söylerim, unutmam.”
“Sevgili dostum, bildiri sizde mi?” diye sordu İhtiyar Kont. “Kontes Razumovskiler de ayindeydi, yeni duayı orada dinledi, çok güzel diyor.”
“Evet, bende…” diye cevap verdi Piyer. “Yarın İmparator geliyor. Olağanüstü bir soylular toplantısı yapılacak. Ha, sizi de kutlarım.”
“Evet, evet, Tanrı’ya şükürler! Söyleyin bakalım, ordudan ne haberler var?”
“Yeniden çekildik. Smolensk dolaylarına kadar çekildikleri söyleniyor…” diye cevap verdi Piyer.
“Aman Tanrı’m, aman Tanrı’m!” dedi Kont. “Bildiri nerede?”
“Bildiri, ha evet!”
Piyer cebindeki kâğıtları karıştırdı, bulamadı. Bu arada içeri giren Kontes’in elini öptü. Şarkı söylemediği anlaşılan ama misafir odasına da gelmeyeceği belli olan Nataşa’yı bekleyerek kaygıyla karıştırıyordu ceplerini.
“Ma parolc, je ne sais plus oû j’ai fourre…”50 dedi.
“Ah, her şeyi kaybeder…” dedi Kontes.
Nataşa heyecanlı, duygulu bir yüzle geldi ve Piyer’e sessizce bakarak oturdu. O içeri girer girmez Piyer’in üzüntülü yüzü aydınlanmıştı. Kâğıtları ararken birkaç kere Nataşa’ya baktı.
“Ama yemeğe gecikirsiniz sonra.”
“Evet, arabacı da gitti.”
Aynı kâğıtları aramak için sofaya giden Sonya, Piyer’in şapkasının içinde buldu onları. Piyer büyük bir titizlikle astarın içine koymuştu onları. Bildiriyi hemen okumak istedi. Ama Kont işin tadını daha da fazla çıkarmak istiyor olmalı ki yemekten sonra okunmasını istedi.
“Olmaz, yemekten sonra…” dedi.
Yemek sonunda, yeni Georgiy Şövalyesi şerefine şampanya içilirken Şinşin; ihtiyar Gürcü Prenses’in hastalığına, Metivier’in Moskova’da ortadan kaybolmasına, Rastopçin’e bir Alman getirildiğine ve bunun bir şampiyon51 olduğunun bildirildiğine (Kont Rastopçin kendisi böyle diyordu.) ve Kont Rastopçin’in de halka, bunun bir şampiyon değil; düpedüz bir mantar Alman olduğunu söyleyerek Alman’ın serbest bırakılmasını emrettiğine ilişkin haberler aktardı.
“Boyuna da yakalıyorlar…” dedi Kont. “Fransızca az konuşmasını Kontes’e her zaman söyler dururum. Zamanı mı şimdi?”
“Duydunuz mu?” dedi Şinşin. “Prens Golitsin Rus öğretmen tuttu, Rusça öğreniyor. İl commence à devenir dangereux de parler français dans les rues.”52
“E, ne dersiniz Kont Piyotr Kiriliç; milis kuvveti toplanınca sizin de ata binmeniz gerekecek galiba, değil mi?” dedi İhtiyar Kont.
Yemek boyunca sessiz ve düşünceli duran Piyer bu sözler üzerine bir şey anlamamış gibi Kont’a baktı.
“Ha evet, savaş için…” dedi. “Askerlik nerede ben nerede! Ama her şey öylesine garip ki hiçbir şey anlamıyorum doğrusu. Askerlik denilen şeye hiç eğilimim yoktur. Ama bugünlerde hiç kimse hiçbir şeyi açıklayamaz doğrusu.”
Yemekten sonra Kont, rahat bir koltuğa oturdu. Okumadaki maharetiyle tanınan Sonya’dan, bildiriyi okumasını ciddi bir yüzle rica etti.
Birinci başkentimiz Moskova’ya,
Düşman, kuvvetleriyle Rusya’nın sınırlarını aştı. Sevgili yurdumuzu yıkıp yakmaya geliyor.
İncecik sesiyle ve büyük bir dikkatle okuyordu Sonya. Gözlerini kapayan Kont, bazı yerleri iç çekerek dinliyordu.
Dimdik oturan Nataşa; dikkatle ve bir şey öğrenmek ister gibi bir babasına, bir Piyer’e bakıyordu.
Nataşa’nın bakışlarını üzerinde hisseden Piyer, ona bakmamak için çaba harcıyordu. Kontes, bildirinin tumturaklı her cümlesini duyduğunda beğenmediğini ve sinirlendiğini belirten bir şekilde sallıyordu başını. Bütün bu sözler, oğlunun içinde bulunduğu tehlikenin henüz ortadan kalkmayacağını açıklıyordu ona. Dudaklarında alaycı bir gülümseme beliren Şinşin de komik bulacağı ilk şeye; Sonya’nın okuyuşuna, Kont’un bir sözüne, hatta böyle bir bahane bulamazsa bildirinin kendisine gülmeye hazırlanıyordu.
Rusya’yı tehdit eden tehlikelere, İmparator’un Moskova’ya ve özellikle soylulara bağladığı umutlara ilişkin yerleri okuduktan sonra Sonya; sesinin dikkati çekmiş olmasından duyduğu heyecanın etkisiyle titreyerek son sözleri de okudu:
Başkentimizin ve ülkemizin başka yerlerinde bugün düşmanı önleyen ve görüldüğü her yerde bozguna uğratılması için yeni kurulan milislerimizle görüşmek ve onları yönetmek için halkımızın arasına katılmakta gecikmeyeceğiz! Bizi içine sokmayı umduğu felaket, düşmanın başına çöksün! Boyunduruktan kurtulan Avrupa, Rusya’nın onurunu yükseltsin!
Kont, yaşlarla dolu gözlerini açtı; burnunun dibine ağır kokulu bir şey tutulmuş gibi birkaç kere hızla soluyarak “İşte bu çok güzel!” dedi. “Sen yalnız iste Hükümdarım! Her şeyi veririz biz, hiçbir şeyi esirgemeyiz!”
Şinşin, Kont’un yurtseverliği konusunda hazırladığı şaka yollu sözü söylemeye vakit bulamadan Nataşa babasına koştu ve onu öptü.
“Ne tatlı babadır bu!” dedi.
Ardından neşesiyle birlikte kazandığı o bilinçsiz cilvesiyle Piyer’e baktı.
Şinşin, “Bakın hele, şu yurtsever kıza!” dedi.
“Hiç de yurtseverlik değil, yalnızca…” dedi Nataşa alınganlıkla. “Her şey şaka gelir size. Oysa şaka yanı yok bunun…”
Kont, “Ne şakası canım!” dedi. “Bir sözü yeter, hepimiz gideriz. Biz Alman değiliz öyle…”
“Dikkat ettiniz mi ‘görüşmek için’ deniyor…” dedi Piyer.
“Ne için olursa olsun canım…”
Bu sırada hiç kimsenin fark etmediği Petya, babasına yaklaşmıştı. Bir kalın bir ince çıkan sesiyle “Şimdiden söyleyeyim babacığım…” dedi. “İsterseniz anneme de söylerim. Askere yazılmama izin vereceksiniz, kesin olarak söylüyorum bunu. Çünkü duramam artık… İşte bu kadar!”
Kontes gözlerini dehşetle açtı, ellerini çırpıp öfkeyle döndü kocasına.
“Alın bakalım!” dedi.
Kont heyecanını bastırıp kendisini toparlamıştı.
“Hadi, hadi! Askere bak hele! Budalalığı bırak, okuman gerek senin.”
“Babacığım, budalalık değil bu! Benden küçük olan Obolenski Fedya da yazılacak. Asıl sorun, gitsem de gitmesem de okuyamayacak oluşum. Yurdumuzu…” Burada biraz durakladı Petya, kulaklarına kadar kızarmış bir hâlde. “Yurdumuz tehlikedeyken ben okuyamam!”
“Yeter, yeter bu budalalık!”
“Ama her şeyi veririz, esirgemeyiz demediniz mi?”
Yüzü sapsarı kesilmiş, donuk gözlerle küçük oğluna bakan karısına bakarak bağırdı Kont:
“Petya! Sana söylüyorum, kes sesini!”
“Ben de diyorum ki… Şey, Piyotr Kiriliç söylesin…”
“Saçmalama diyorum sana. Ağzı süt kokuyor, bir de askere gidecekmiş! Hadi, hadi…”
Kont, belki de çalışma odasında bir kere daha okumak için kâğıtları alarak odadan çıkarken:
“Piyotr Kiriloviç, haydi tütün içelim biraz…” dedi.
Piyer şaşkın ve kararsız bir hâldeydi. Nataşa’nın şefkati aşan bir duyguyla üzerine çevrilmiş gözleri, allak bullak etmişti onu.
“Ben eve gitsem daha iyi olacak…”
“Ne demek? Geceyi bizde geçirmek istiyordunuz hani? Zaten çok seyrek geliyorsunuz bize. Sonra bu bizimki…” Burada Nataşa’yı göstererek güleç bir yüzle ekledi: “Yalnız sizin yanınızda neşelidir.”
“Evet ama unutmuştum, eve dönmem gerek, bir işim var…” dedi Piyer.
Kont odadan çıkmak üzereydi.
“Peki, gidin öyleyse…” dedi.
Meydan okuyan bir tavırla Piyer’in gözlerinin içine baktı Nataşa.
“Niçin gidiyorsunuz? Niçin?” dedi.
Piyer, “Çünkü seni seviyorum!” demek istedi. Ama söyleyemedi bunları. Kızarıp gözlerini yere indirdi.
“Size seyrek gelmem daha iyi… Çünkü… Hayır, yalnızca işim var.”
“Hayır, söyleyin nedenini. Niçin?…”
Başladığı sözünü biteremedi Nataşa.
İkisi de utanarak ve korku içinde birbirlerine bakıyorlardı. Piyer gülmeye çalıştı ama beceremedi. Yüzünde beliren hafif gülümseme, duyduğu acıyı dile getiriyordu. Nataşa’nın elini öptü ve tek kelime söylemeden çıktı.
Bir daha Rostoflara gitmemeye karar vermişti.
XXI
İsteğinin kesinlikle geri çevrildiğini gören Petya, odasına kapanıp acı acı ağladı. Suratı asık, gözleri kızarmış ve sessiz bir hâlde çaya geldiğinde kimse bir şey fark etmemiş gibi davrandı.
İmparator ertesi gün geldi. Çar’ı görmek için Rostofların hizmetçilerinden birkaçı izin aldılar. Petya o sabah titizlikle giyinip tarandı, büyüklerinki gibi bir yaka taktı. Aynanın karşısında gözlerini kısıp kaşlarını çatıyor, el kol hareketleri yapıyor, omuzlarını silkiyordu. Kasketini giydi sonunda ve kimseye görünmeden arka kapıdan çıktı. Petya, doğrudan doğruya İmparator’un bulunduğu yere gitmeye, bir mabeyinciye (İmparator’un her zaman mabeyincilerle çevrili olduğunu sanıyordu.), kendisinin Kont Rostof olduğunu; yaşının küçük olmasına rağmen yurduna hizmet etmek istediğini; çok genç olmanın, bağlılığa engel olmadığını doğrudan doğruya anlatmaya karar verdi. Kendisinin, her şeyi vermeye hazır… Mabeyinciye söyleyeceği böyle birçok güzel sözü, giyinirken hazırlamıştı Petya.